ΣΤΙΣ ΗΠΑ…
Πάθος, εγωισμός, υπερβολή και δυστυχώς μικρή αντίληψη για την πραγματική αλήθεια, επικρατούν στους κύκλους των ασχολουμένων με τα αγγλικά σκυλιά φέρμας.
Οταν λέμε «αλήθεια» εννοούμε τις απόλυτα ρεαλιστικές συνθήκες του κυνηγότοπου και του θηράματος και τις πραγματικές, όχι υποθετικές, ενέργειες των σκυλιών. Αυτές που βλέπουμε, αλλά και αυτές που δεν βλέπουμε. Οχι αυτές που θέλουμε να φανταζόμαστε. Ούτε αυτές τις λίγες, «σπουδαίες» ενέργειες των σκύλων, που θέλουμε να υπερτονίζουμε! Κυνηγοί, ιδιοκτήτες, διαγωνιζόμενοι, εκτροφείς και κυναγωγοί, είναι επιρρεπείς στην ίδια τάξη; Και όμως, οι Αμερικανοί ερευνητές χρησιμοποίησαν μυαλό, χρόνο, χρήμα και την τελευταία λέξη της τεχνολογίας για να αποδείξουν μεγάλες αλήθειες, που αφορούν ένα τόσο δύσκολο θέμα για τον κυνηγετικό κόσμο.
Μια μεγάλη μελέτη οργανώθηκε στις ΗΠΑ στο Πανεπιστήμιο του Ομπουρν, από το Τμήμα Ζωολογίας, κατά τη διάρκεια 5 ετών, μεταξύ 1992 -1997.
Η μελέτη ήταν εξαιρετικά έξυπνη και οργανωμένη, και χρησιμοποιήθηκε η κορυφαία τεχνολογία γι΄ αυτή. Σημάνθηκαν με ραδιοπομπούς 254 διαφορετικά άγρια κοπάδια ορτυκιών [βιργινιακών κολλίνων] σε κυνηγετικές ρεζέρβες της περιοχής του Ολμπανι.
Εχει μεγάλη σημασία ότι τα ορτύκια αυτά αποτελούσαν άγριο πληθυσμό και όχι απελευθερωμένο. Και γι΄ αυτό τα στοιχεία της μελέτης είναι εξαιρετικά αξιόπιστα, για το πιο δημοφιλές θήραμα, με σκύλο φέρμας στις ΗΠΑ. Γενικά τα ορτύκια αυτά συμπεριφέρονται περίπου σαν καμπίσιες πέρδικες. Διαβιούν κοπαδιαστά, σε δάσος με ανοίγματα που εναλλάσσονται με πυκνά και διάκενα, με λιβάδια, ξέφωτα και καλλιεργημένα. Είναι όμως πιο μικρά σε μέγεθος, περίπου όσο τα δικά μας περασματιάρικα ορτύκια, και οι ικανότητες εντοπισμού των σκύλων δοκιμάζονται περισσότερο.
Το κυνήγι εκεί διαδραματίζεται με τον παραδοσιακό τρόπο των κτημάτων του αμερικανικού Νότου. Η παραδοσιακή άμαξα με τα μουλάρια κουβαλά ζευγάρια από σκυλιά μεγάλης έρευνας [Πόιντερ και αγγλικά Σέττερ] που κυνηγούν δύο-τρεις ώρες το καθένα, πρωί και απόγευμα. Αυτά τα σκυλιά φέρμας, κατά κανόνα Πόιντερ και Σέττερ, απασχολούνται μόνιμα και «επαγγελματικά» στις ρεζέρβες. Πρόκειται για σκυλιά της επικρατούσας γενεαλογίας, που είναι επαγγελματικά εκπαιδευμένα, για να βρίσκουν τα ορτύκια.
Πολλές φορές τα «πακέτα» της επαγγελματικής διοργάνωσης της ρεζέρβας, πληρώνονται ανάλογα με τον αριθμό των κοπαδιών που θα βρουν οι κυνηγοί και με τον αριθμό των ευκαιριών σε πουλιά. Αυτό και μόνο εγγυάται πως μόνο τα σκυλιά που βρίσκουν… «πολύ», έχουν θέση στην άμαξα, σε ένα τέτοιο επαγγελματικό κυνήγι. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς δεν πρόκειται για «ημιεκπαιδευμένα» σκυλιά ερασιτεχνών ή αστών κυνηγών του Σαββατοκύριακου, με περιορισμένες ευκαιρίες. Η άμαξα συνοδεύεται από την παρέα των κυνηγών έφιππη. Τα σκυλιά παρακολουθούνται από έναν έφιππο κυναγωγό και έναν έφιππο πρόσκοπο, που παρακολουθεί στενά την έρευνά τους.
Συσκευές εντοπισμού
Οι ερευνητές της μελέτης ακολουθούσαν επίσης έφιπποι σε μικρότερη απόσταση και χρησιμοποιώντας τις συσκευές εντοπισμού, ώστε να καταγράφουν τη συμπεριφορά των κοπαδιών των ορτυκιών που έφεραν ραδιοπομπό. Η έφιππη τακτική βοηθά ώστε να καλύπτεται μεγάλη έκταση της διαθέσιμης περιοχής.
Τα κοπάδια ορτυκιών καταγράφονταν από τους μελετητές σύμφωνα με το ραδιοσήμα που εξέπεμπαν, χωρίς αυτοί να παρεμβαίνουν στην εξέλιξη του κυνηγιού. Απλώς κατέγραφαν τη συμπεριφορά των κοπαδιών των ορτυκιών και των σκυλιών.
Η μελέτη διήρκεσε πέντε χρόνια, ακολουθώντας αυτά τα 254 κοπάδια ορτυκιών. Αυτά τα κοπάδια ανιχνεύονταν χρόνο με τον χρόνο, μέσα στη σεζόν και έδωσαν έναν συνολικό αριθμό 838 «ανιχνεύσεων» κοπαδιών σε πέντε χρόνια. Επί του κυνηγότοπου βρέθηκαν λοιπόν σε πέντε σεζόν συνολικά 838 κοπάδια, σε 169 κυνηγετικές ημέρες συνολικά. Αλλες χρονιές περισσότερα, άλλες λιγότερα… Από τα 838 κοπάδια ορτυκιών που εξέπεμπαν σήμα, μόνο με τα 446 υπήρξε κάποια οπτική συνάντηση οποιουδήποτε τύπου. Δηλαδή κάποιος από τους συμμετέχοντες στο κυνήγι να τα είδε.
Τα κοπάδια κατατάσσονταν σε αυτά με τα οποία υπήρξε «οπτική» συνάντηση [446 ή 53% του συνόλου] και κοπάδια με τα οποία δεν υπήρξε καμιά «οπτική» συνάντηση [392 ή 47% του συνόλου] . Αυτά τα κοπάδια με τα οποία υπήρξε συνάντηση μόλις τα 267 [32% του συνόλου] δέχτηκαν φέρμα και πυροβολήθηκαν.
Επίσης, δέχτηκαν φέρμα 77 κοπάδια [9% του συνόλου] αλλά πέταξαν πριν από την προσέγγιση των κυνηγών. Δεν δέχτηκαν καθόλου φέρμα και πέταξαν αμέσως 102 κοπάδια [12% του συνόλου].
Αόρατο πέταγμα…
Ακόμα πιο ενδιαφέρουσα είναι η ανάλυση της συμπεριφοράς των 392 κοπαδιών που χαρακτηρίστηκαν ως «μη ορατά». Από αυτά τα 199 [ή 51% από αυτά που δεν ανιχνεύτηκαν καθόλου ή 24% του συνόλου] έμειναν τελείως ακίνητα και απλά… προσπεράστηκαν. Προσπεράστηκαν και από σκυλιά και από κυνηγούς και από άλογα και από την άμαξα, συχνά λίγα εκατοστά μόλις από τη μύτη των σκυλιών και τις οπλές των αλόγων! Προσπεράστηκαν, αλλά έτρεξαν 61 κοπάδια [ή 15% από αυτά που δεν ανιχνεύτηκαν].
Δέχτηκαν φέρμα, αλλά δεν τα είδε ποτέ κανείς γιατί έτρεξαν 62 κοπάδια [ή 16% από αυτά που δεν ανιχνεύτηκαν]. Δέχτηκαν φέρμα, αλλά πέταξαν αόρατα πριν από την προσέγγιση 30 κοπάδια [ή 8%] και δεν δέχτηκαν φέρμα και πέταξαν επίσης αόρατα 25 κοπάδια [ή 6%].
Τέλος 15 κοπάδια [ή 4%] δέχτηκαν φέρμα αλλά δεν ξεσηκώθηκαν ποτέ. Κράτησαν ακίνητα τελείως «σφικτά» και δεν πέταξαν ποτέ και καταγράφηκαν στα αόρατα.
Αν προσεγγίσουμε την εργασία από τη σκοπιά της εργασίας των σκύλων, η πρώτη εντυπωσιακή «ψυχρολουσία» προέρχεται από το γεγονός ότι δεν υπήρξε καμιά «ορατή» συνάντηση (!), με το 47% των κοπαδιών… Τα αγαπημένα μας σκυλιά προσπέρασαν τελείως και αγνόησαν 199 κοπάδια πουλιών [24% του συνόλου των κοπαδιών] που κράτησαν και έμειναν ακίνητα, χωρίς να τα αντιληφθούν καθόλου!
Αγνόησαν επίσης και άλλα 61 κοπάδια ορτυκιών που δεν έγιναν ορατά, γιατί έτρεξαν. Σύνολο 260 κοπάδια ορτυκιών αγνοήθηκαν από τους σκύλους… τελείως! Συνολικά σε 107 κοπάδια καταγράφηκε «λευκή» φέρμα των σκύλων. Στα 15 που ήταν εκεί αλλά δεν σηκώθηκαν ποτέ, συν τα 30 που δέχτηκαν φέρμα, αλλά δεν έγιναν αντιληπτά γιατί πέταξαν, συν τα 62 που δέχτηκαν φέρμα, αλλά δεν έγιναν αντιληπτά γιατί έτρεξαν. Η παρακολούθηση των κοπαδιών απέδειξε πως αυτές οι «λευκές» φέρμες που οι κυναγωγοί τις χρέωσαν σαν «λάθη» στα σκυλιά στην πράξη ήταν ορθές συμπεριφορές των σκύλων, πάνω σε υπαρκτά κοπάδια πουλιών.
Λευκές φέρμες
Τα σκυλιά εργάστηκαν γενικά «σωστά» και έδειξαν σωστή συμπεριφορά σε 267 κοπάδια που φερμαρίστηκαν και πυροβολήθηκαν. Για 77 κοπάδια πουλιών που φερμαρίστηκαν, οι κυνηγοί τα είδαν, αλλά πέταξαν πριν από την προσέγγιση, και οφείλουμε να δεχτούμε και τις 107 περιπτώσεις ως περιπτώσεις λευκής φέρμας. Σύνολο 451 κοπάδια ή περίπου το 53% των κοπαδιών! Τις περιπτώσεις της λευκής φέρμας τις δεχόμαστε ως ορθές συμπεριφορές, γιατί έτσι απέδειξε η ραδιο-παρακολούθηση των ορτυκιών. Οφείλουμε να τις αποδώσουμε στα σκυλιά σαν ορθή εργασία και σαν αξιόπιστη ένδειξη στον κυνηγότοπο.
Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι πραγματικά εντυπωσιακά και προκαλούν στον σκεπτόμενο κυνηγό μεγάλο προβληματισμό. Εχει ενδιαφέρον να δούμε τη μελέτη και από την πλευρά των… ορτυκιών! Μόνο 267 κοπάδια έδειξαν εμπιστοσύνη στη φέρμα των σκύλων και κράτησαν για προσέγγιση και βολές από τους κυνηγούς.
Ενδιαφέρον στη συμπεριφορά έχουν τα 15 κοπάδια ορτυκιών που δέχτηκαν φέρμα, «σμούλωσαν» και δεν πέταξαν παρ΄ όλες τις προσπάθειες των κυνηγών. Οπως επίσης και τα 25 κοπάδια που πέταξαν αγριεμένα, πριν από οποιαδήποτε προσέγγιση. Πρόκειται για ένα μικρό ποσοστό επί του συνόλου, που όμως δείχνει ακραίες συμπεριφορές επιβίωσης των ορτυκιών, τις οποίες υιοθετούν κάποια κοπάδια, συνήθως υπό την καθοδήγηση παλιών έμπειρων «βετεράνων» πουλιών .
Τα 199 κοπάδια που δεν ανιχνεύτηκαν ποτέ, αλλά έμειναν ακίνητα είναι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό. Η εργασία δεν απέδειξε τον λόγο τόσο υψηλού ποσοστού αποτυχίας με σαφήνεια. Προέκυψαν βέβαια διάφορα στοιχεία σε σχέση με τον καιρό, την ηλιοφάνεια, την ώρα της ημέρας, το αν σιτίζονταν τα πουλιά κλπ. Οι πρωινές συναντήσεις ήταν γενικά πιο επιτυχημένες. Αν προσθέσουμε στα 199 κοπάδια και τα 15 που έμειναν τελείως ακίνητα, δέχτηκαν φέρμα, δεν σηκώθηκαν και δεν έγιναν αντιληπτά, τότε καταλήγουμε πως η απόλυτη ακινησία είναι αποτελεσματικότερο μέσο αμύνης από τα ορτύκια από ό,τι η φυγή [είτε πετώντας είτε τρέχοντας].
Μια πρώτη εξήγηση είναι ότι τα πουλιά αυτά δεν είχαν απλωθεί για βοσκή λόγω της ώρας και έτσι δεν είχαν αφήσει μυρωδιά. Πολλοί περιγράφουν επίσης πως το ολιγόλεπτο «πάγωμα» των κοπαδιών στην προσέγγιση κινδύνου, τα στερεί τελείως από μυρωδιά.
Κυνηγετική πίεση
Τα κοπάδια που έτρεξαν ανιχνεύτηκαν ή αγνοήθηκαν στο ίδιο ποσοστό περίπου από τα σκυλιά. Δεν μπορεί να υποστηρίξει κανείς πως το «τρέξιμο» του κοπαδιού βοηθά στην εντόπιση από τα σκυλιά φέρμας με σαφήνεια. Η άποψη πως τα πουλιά που «τρέχουν» μυρίζουν, δεν επιβεβαιώνεται σαφώς.
Τα κοπάδια που δεν ανιχνεύτηκαν καθόλου, αλλά που έτρεξαν ή πέταξαν [είτε τα σκυλιά τα αντιλήφθηκαν είτε όχι] ήταν λιγότερα από τα κοπάδια που έμειναν ακίνητα και τελικά δεν ανιχνεύτηκαν [199 έναντι 175 που πέταξαν ή έτρεξαν].
Η τακτική του τρεξίματος ήταν πιο συχνή όσο η κυνηγετική σεζόν προχωρούσε και τα κοπάδια είχαν ήδη πυροβοληθεί από κυνηγούς. Το ίδιο παρατηρήθηκε και για την τακτική της αιφνίδιας αόρατης αποχώρησης, πετώντας.
Συνδυάζοντας και τις συνθήκες κυνηγετικής πίεσης της συγκεκριμένης περιοχής δηλαδή 169 κυνηγετικές έξοδοι σε 5 χρόνια, δηλαδή περίπου 32 κυνηγετικές ημέρες τον χρόνο σε μια κυνηγετική σεζόν δύο μηνών, βγάζουμε και άλλα συμπεράσματα.
Η ακινησία των κοπαδιών συνεχίζει να είναι η πρώτη και πιο επιτυχημένη επιλογή στον κίνδυνο, ακόμα και σε μέρη με μεγάλη, ρυθμιζόμενη, αλλά «επαγγελματική» κυνηγετική πίεση.
Γενικά το τρέξιμο πάνω από εκατό μέτρα [!] ήταν το σύνηθες για τα κοπάδια των ορτυκιών που ξέφευγαν τρέχοντας.
Ενα κοπάδι καταγράφηκε πως έτρεξε πάνω από 500 μέτρα και μετά πέταξε χωρίς να δεχτεί φέρμα!
Συμπεράσματα…
Η έρευνα έκανε και κάποια ανάλυση σε συνδυασμό με προτάσεις και συμπεράσματα για πιο αποτελεσματικό κυνήγι.
Οφείλουμε να δείχνουμε περισσότερη εμπιστοσύνη στα σκυλιά μας. Πιο επιτυχημένες προσεγγίσεις είναι αυτές που οι κυνηγοί προσεγγίζουν γρήγορα και αποφασιστικά και πιέζουν τα πουλιά να σηκωθούν.
Οφείλουμε να τα πιστεύουμε και να τα ακολουθούμε επίμονα, ακόμα και όταν δεν καταλήγουν σε θετική ενέργεια εντοπισμού και απλώς δείχνουν ενδιαφέρον σε μια θέση.
Συχνά η αλλαγή τακτικής από πλευράς κυνηγών μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα. Η αλλαγή στην πορεία της ομάδας και η προσέγγιση από άλλο σημείο της περιοχής του κοπαδιού των ορτυκιών μπορεί να τα παγιδέψει και να οδηγήσει σε θετική φέρμα και πυροβολισμό.
Τα «ανεβάσματα» των σκύλων και οι επανεντοπίσεις των πουλιών οφείλουν να είναι γρήγορα και αποφασιστικά, αν κανείς θέλει να έχει πιθανότητα πυροβολισμού.
Στα πιασμένα ορτύκια επίσης η ταχύτητα προσέγγισης έχει να κάνει με το αν θα κρατήσουν ή όχι. Η καθυστέρηση του κυνηγού συνεπάγεται γρήγορη αποχώρηση του κοπαδιού από το σημείο προσγείωσης. Τα ορτύκια προσγειώνονται… τρέχοντας!
Η επιμονή στην πιθανότητα φέρμας κάποιου ακινητοποιημένου ορτυκιού που «κρατάει» είναι πιο παραγωγική από την ιχνηλασία και την παρακολούθηση μονών πουλιών που τρέχουν μετά την προσγείωση του κοπαδιού.
Ο Ελληνας κυνηγός αντιλαμβάνεται πως υπάρχουν θεαματικές ομοιότητες σε όλα τα κυνήγια ορνιθόμορφων και πάρα πολλές κοινές συμπεριφορές και με τις βουνίσιες πέρδικες και με τις βαλκανικές καμπίσιες, ακόμα και με τα ορτύκια μας. Ολοι μας αναγνωρίζουμε συναρπαστικά και θεαματικά συμβάντα, μέσα από τα στοιχεία της εργασίας και τις αναλύσεις της. Συμβάντα που αφορούν όλα τα κυνήγια που ασκούνται στην ευρύτερη περιοχή μας.
Το άρθρο αποτελεί σπουδαίο υλικό για σκέψη και προβληματισμό. Οι αμείλικτοι αριθμοί που προκύπτουν από την έρευνα θα κάνουν μερικούς «σκληρούς» και «βαρείς», «…κυνηγαρέους» να σιωπήσουν επιτέλους για τις… αλάθητες ικανότητες των σκύλων τους. Τέλος, αν πολλοί θεωρούσαν μέχρι σήμερα τους Αμερικανούς κυνηγούς-ερευνητές… ως «αμερικανάκια», ο τρόπος που οργανώθηκε και εκτελέστηκε η έρευνα [σχεδόν… είκοσι χρόνια πριν!] δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφιβολίας για το πόσο μεθοδική και πόσο συστηματική ήταν.
Ο Αμερικανός ερευνητής, όταν πάρει στα σοβαρά ένα πρόβλημα προς επίλυση, μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός.
Ειλικρινά πολύ θα ήθελα η μελέτη αυτή ή κάποια παρόμοια, να έχει ευρωπαϊκή υπογραφή, να αφορά ευρωπαϊκά σκυλιά φέρμας και πεδινές πέρδικες , αλλά για άλλη μια φορά τα «αμερικανάκια»… μας έβαλαν τα γυαλιά!
ΤΟ ΓΝΩΡΙΖΑΤΕ;
Μια άλλη επιστημονική εξήγηση προέρχεται από μια άλλη εργασία, νορβηγική αυτήν τη φορά, που απέδειξε ότι τα ορνιθόμορφα μπορούν σε συνθήκες κινδύνου, να κρατήσουν την αναπνοή τους και να μην εκπέμπουν καθόλου μυρωδιά! Η ακινησία, μαζί με την έλλειψη μυρωδιάς, μπορούν ίσως να εξηγήσουν τη μεγάλη αστοχία των σκύλων φέρμας να τα βρουν.
Η κίνηση του κοπαδιού δεν φαίνεται να είναι το ίδιο αποτελεσματική με την ακινησία. Πολλά κοπάδια έτρεξαν πάνω από μία φορές, κατά την προσέγγιση, ανεβάζοντας τον αριθμό αυτών των κοπαδιών. Τα κοπάδια που καταγράφηκαν να «τρέχουν» ήταν συχνά τα ίδια και επαναλάμβαναν αυτήν την τακτική πολλές φορές την ίδια μέρα.
