Περισσότερα από 100 γονίδια φαίνεται να επηρεάζουν και πολλές φορές να καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την τιμή της χοληστερόλης, τόσο της ολικής, όσο και της «καλής» (HDL) και της «κακής» (LDL)
Ωστόσο, η διατροφή και ο τρόπος ζωής επηρεάζουν το 20% της χοληστερόλης που κυκλοφορεί στο αίμα μας. Ρόλος της καλής χοληστερόλης είναι να αφαιρεί την «κακή» χοληστερόλη από τα τοιχώματα των αρτηριών και να την οδηγεί στο ήπαρ, όπου και καταστρέφεται από κάποιο συγκεκριμένο μηχανισμό (ειδικοί υποδοχείς).
Οι τιμές της «καλής» χοληστερόλης θεωρούνται φυσιολογικές όταν κυμαίνονται μεταξύ 50-60 mg/dl. Αν η τιμή αυτή είναι κάτω από 40 mg/dl, τότε αποτελεί προδιαθεσικό παράγοντα εκδήλωσης στεφανιαίας νόσου. Αντιθέτως, όσο υψηλότερη είναι η τιμή της, τόσο περισσότερο προστατεύονται οι στεφανιαίες αρτηρίες.
Οι φυσικοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να αυξήσουμε την «καλή» χοληστερόλη είναι οι εξής:
* Απώλεια βάρους. Τα περιττά κιλά συμβάλλουν στην αύξηση της «κακής» (LDL) χοληστερόλης και στη μείωση της «καλής» (HDL). Η απώλεια βάρους με μείωση ιδιαίτερα του λίπους που βρίσκεται στην κοιλιά (κοιλιακό λίπος) ευνοεί την αύξηση της «καλής» χοληστερόλης.
* Άσκηση. Κυρίως η αερόβια άσκηση επιφέρει αύξηση της HDL. Αερόβια άσκηση νοείται το βάδισμα, το ελαφρύ τρέξιμο, η ποδηλασία. Η αύξηση της καρδιακής συχνότητας κατά 10-20 παλμούς θεωρείται ότι μπορεί να αυξήσει την «καλή» χοληστερόλη.
* Διακοπή του καπνίσματος. Επιφέρει εξίσου καλά αποτελέσματα με την άσκηση.
* Μονοακόρεστα λιπαρά. Με το ελαιόλαδο ως καλύτερο εκπρόσωπό του, το φυτικό λίπος συμβάλλει στη βελτίωση του χοληστερολαιμικού προφίλ. Η αντικατάσταση του βουτύρου από το ελαιόλαδο σε όλες τις εκδοχές της μαγειρικής αποτελεί τον καλύτερο σύμμαχο της HDL χοληστερόλης.
* Αποφυγή των τρανς λιπαρών. Η αποφυγή των τρανς λιπαρών επιφέρει δραστική μείωση της «κακής» (LDL) χοληστερόλης. Τρανς λιπαρά βρίσκει κανείς σε έτοιμα τρόφιμα και στα τηγανητά. Καλό είναι διαβάζουμε τις ετικέτες των τροφίμων, αποκλείοντας ει δυνατόν όσα περιέχουν «μερικώς υδρογονωμένα λιπαρά» από το διαιτολόγιο μας.
* Φυτικές ίνες. Οι φυτικές ίνες, ιδίως οι διαλυτές που βρίσκονται στα φρούτα και στα, ασκούν θετική επίδραση στα επίπεδα της «καλής» χοληστερόλης.
* Περιορισμός του αλκοόλ. Προτείνεται η συνετή χρήση αλκοόλ, κυρίως κρασιού (κόκκινου, έως 1 ποτήρι/ ημέρα), καθώς συμβάλλει στην αύξηση της HDL. Σε μεγαλύτερες ποσότητες, όμως, είναι επιζήμιο.
Γενικά, τα φυσικά μέσα μείωσης της ολικής χοληστερόλης και αύξησης της HDL, αποτελούν τον πιο ασφαλή, χωρίς παρενέργειες, τρόπο μείωσης του κινδύνου αναπτύξεως καρδιαγγειακής νόσου.
Δημήτρης Μπερτζελέτος
διαιτολόγος-διατροφολόγος,
γενικός γραμματέας της Ένωσης
Διαιτολόγων-Διατροφολόγων
