Τα πάντα για τη δόση

ΔΕΟΣ προκαλεί σε πολιτικούς και οικονομικούς κύκλους το ορατό ενδεχόμενο της καθυστέρησης ή της τμηματικής καταβολής της έκτης δόσης ύψους 8 δισ. ευρώ, που σύμφωνα με ασφαλείς πηγές συζητείται από την τρόικα ως «πιθανή επιλογή». Μια τέτοια απόφαση ενδέχεται να ληφθεί ανεξάρτητα από το εύρος των περιοριστικών μέτρων που θα παρουσιάσει στους εμπειρογνώμονες ο κ. Ευ.Βενιζέλος, αφού η απόπειρα «πολιτικής διαπραγμάτευσης» και η αναστολή των συνομιλιών έπληξε καίρια την αξιοπιστία της κυβέρνησης.

Η τρόικα προσανατολίζεται στο να μην εγκρίνει την έκτη δόση παρά μόνο μετά την εφαρμογή (ή την παροχή διακομματικής πολιτικής δέσμευσης για την εφαρμογή) των μέτρων απολύσεων και δραστικής περικοπής αποδοχών των υπαλλήλων του δημοσίου τομέα. Καθώς η ψήφιση και η εφαρμογή των παραπάνω μέτρων θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο να επιτευχθεί εντός του Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση, η οποία γνωρίζει ότι το Δημόσιο διαθέτει κεφάλαια που με δυσκολία επαρκούν ως τις πρώτες ημέρες του Οκτωβρίου, ενδέχεται να βρεθεί πιο κοντά από ποτέ στην εφιαλτική απόφαση της προσωρινής αναστολής της καταβολής μισθών και συντάξεων.

Στο Μέγαρο Μαξίμου και στο υπουργείο Οικονομικών επικρατεί κλίμα μέγιστου προβληματισμού, καθώς τα 24ωρα περνούν και παρά την καθησυχαστική ενημέρωση που προσφέρει ο κ. Ευ. Βενιζέλος επικάθεται η συνειδητοποίηση ότι η έκτη δόση και η αποτροπή της στάσης πληρωμών στο εσωτερικό της χώρας προϋποθέτουν αιματηρές περικοπές, αθρόες απολύσεις και ακαριαίες ιδιωτικοποιήσεις που πρέπει να ψηφιστούν από τη Βουλή και να εφαρμοστούν από την κυβέρνηση εντός ασφυκτικών χρονικών περιθωρίων.

Σύμφωνα με ασφαλείς πηγές, η τρόικα εκτιμά ότι διαθέτει μια μοναδική ευκαιρία να επιβάλει μέχρι κεραίας την εφαρμογή των συμφωνηθέντων, καθώς η αναστολή της καταβολής της έκτης δόσης δεν θα αποσταθεροποιήσει τις αγορές, δεν θα θεωρηθεί «πιστωτικό γεγονός» και δεν θα καταδικάσει την Ελλάδα σε πτώχευση, αφού ως τον Δεκέμβριο δεν υπάρχει λήξη παλαιότερου δανείου της χώρας που θα πρέπει να καλυφθεί. Τα 8 δισ. ευρώ, αν δεν δοθούν εγκαίρως ή αν καταβληθούν τμηματικά, θα επηρεάσουν μόνο την εσωτερική οικονομία αναγκάζοντας το κράτος να αναστείλει την καταβολή των υποχρεώσεών του προσφέροντας σε μισθωτούς και συνταξιούχους, αντί για τις αποδοχές τους, έγγραφες βεβαιώσεις ότι αυτές θα καταβληθούν στο… εγγύς μέλλον, ακολουθώντας το πρότυπο της Καλιφόρνιας, όταν προ ετών εξαναγκάστηκε σε στάση πληρωμών.

Παγιδευμένη στο έλλειμμα
Ευρωπαϊκές πηγές εκτιμούν ότι η κυβέρνηση διέπραξε το στρατηγικό λάθος να διακόψει τις συνομιλίες με την τρόικα ακριβώς τη χρονική στιγμή που μια ελεγχόμενη αναστολή του ελληνικού προγράμματος δεν απειλεί τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της ευρωζώνης. Το ενδεχόμενο αναστολής της καταβολής της έκτης δόσης αν δεν υλοποιηθούν δεσμεύσεις που ισοδυναμούν με την καθολική ανατροπή του μεταπολιτευτικού οικονομικού μοντέλου διαμορφώνει ένα σκηνικό πρωτοφανούς πίεσης στο πολιτικό σύστημα την ώρα που εντείνεται εκ νέου η κοινωνική διαμαρτυρία.

Προσώρας ο κ. Βενιζέλος, με τη σύμφωνη γνώμη του πρωθυπουργού κ. Γ.Παπανδρέου, προσανατολίζεται στη συγκέντρωση όλων των νέων προβλέψεων (από το Ενιαίο Μισθολόγιο και την εργασιακή εφεδρεία ως τη… μείωση του ποσοστού κέρδους των φαρμακοποιών) σε ένα «υπερνομοσχέδιο» που σχεδιάζεται να κατατεθεί στη Βουλή στις αρχές Οκτωβρίου. Τα πάντα ωστόσο μπορεί να πρέπει να ολοκληρωθούν συντομότερα και υπό συνθήκες κοινωνικής έντασης. Κυβερνητικές πηγές διαβεβαιώνουν ότι η εξοικονόμηση δαπανών μέσω των περικοπών του Ενιαίου Μισθολογίου θα εξευμενίσει την τρόικα αφού θα αγγίξει τα 2 δισ. ευρώ ετησίως, ποσό τέσσερις ή πέντε φορές μεγαλύτερο από τη σχετική πρόβλεψη του μνημονίου.

Η αλήθεια είναι όμως ότι, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, το έλλειμμα του 2011 διαμορφώνεται κοντά στο 10% του ΑΕΠ (σχεδόν αμετάβλητο από το περυσινό) και, με δεδομένο ότι η τρόικα αρνείται κατηγορηματικά την αναθεώρηση των στόχων, η μείωσή του στο 6% ως το τέλος του 2012 επιβάλλει μέτρα απόδοσης μεγαλύτερης του 4% του ΑΕΠ- δηλαδή σχεδόν 10 δισ. ευρώ! Ασφαλώς, ουδείς διανοείται να μιλήσει σήμερα για έναν τέτοιον αριθμό, ωστόσο η πραγματικότητα είναι ότι προτού η τρόικα υπογράψει την καταβολή της έκτης δόσης που θα εξασφαλίσει τη στοιχειώδη σταθερότητα στο εσωτερικό της χώρας ο κ. Βενιζέλος οφείλει να «ανακαλύψει» μέτρα σκληρότατης λιτότητας και η κυβέρνηση να δεσμευθεί για την υλοποίησή τους.

Προϋπόθεση η συναίνεση
Η τρόικα δεν αναμένεται να αρκεστεί μόνο στους κυβερνητικούς όρκους για την υλοποίηση των μέτρων. Το πιθανότερο είναι ότι θα επαναφέρει την παλαιότερη απαίτηση διακομματικής συναίνεσης, ενώ προεξοφλείται από πολιτικούς και των δύο μεγαλύτερων κομμάτων ότι υπό τις παρούσες συνθήκες εύθραυστης ισορροπίας ο κ. Γ. Παπανδρέου θα επιχειρήσει εντός του προσεχούς διαστήματος μια ύστατη προσπάθεια συνεννόησης με τον κ. Αντ. Σαμαρά. Η εφαρμογή μέτρων που η τρόικα θεωρεί αναγκαία προϋπόθεση για τη συνέχιση της χρηματοδότησης της χώρας (όπως οι απολύσεις στο Δημόσιο και οι δραστικές περικοπές αποδοχών) θα δοκιμάσουν την κυβερνητική πλειοψηφία, ενώ προσκρούουν και σε συνταγματικές προβλέψεις.

Κατά συνέπεια, η διακομματική υποστήριξή τους (στο πρότυπο του νομοσχεδίου για την Παιδεία) αναμένεται να τεθεί από την τρόικα ως αναγκαίος όρος. Ο κ. Σαμαράς εμμένει στη θέση ότι δεν θα συναινέσει και θα απαιτήσει την προκήρυξη πρόωρων εκλογών, γνωρίζει ωστόσο ότι υπό συνθήκες εσωτερικής στάσης πληρωμών η διενέργεια εκλογών είναι πρακτικώς αδύνατη.

ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΤΗΣ ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΗΣ «ΒΑΛΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ»
Η αναμενόμενη σκλήρυνση της στάσης των δανειστών φαίνεται ότι επιβάλλεται και από τις ευρωπαϊκές εξελίξεις, καθώς η γερμανική κυβέρνηση, ήδη εγκλωβισμένη σε έναν βαθύ προβληματισμό για τη… βιωσιμότητα της ευρωζώνης, θα αντιμετωπίσει πρόσθετες δυσκολίες στη Βουλή για την επικύρωση της συμφωνίας της 21ης Ιουλίου αν η τρόικα δεν εμφανίζεται να θέτει αυστηρούς όρους στην Ελλάδα. Την ίδια ώρα οι Γερμανοί έχουν επεξεργαστεί Σχέδιο Β για τη θωράκιση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων τους σε περίπτωση ελληνικής χρεοκοπίας.

Πρόκειται για την ενεργοποίηση του Ταμείου υποστήριξης τραπεζών που σύστησαν για την αντιμετώπιση της κρίσης του 2008. Και όλα αυτά την ώρα που οι ξένες τράπεζες τηρούν στάση αναμονής σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα ανταλλαγής ομολόγων και οι τεχνικές αποφάσεις για την υλοποίηση της συμφωνίας καθυστερούν, αφού οι θέσεις της Φινλανδίας για την παροχή εγγυήσεων παραμένουν αμετακίνητες αναγκάζοντας την κυρία Ανγκελα Μέρκελ να ασχοληθεί η ίδια με το θέμα την προσεχή Τρίτη σε προγραμματισμένη συνάντησή της με τον πρωθυπουργό της Φινλανδίας κ. Γιούρκι Κατάινεν. Χωρίς την ενεργοποίηση της 21ης Ιουλίου η εξυγίανση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος δεν είναι εφικτή, διότι λείπουν 20 δισ. ευρώ από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (το οποίο διαθέτει μόνο 10 δισ. ευρώ).

Αλλά ακόμη και αν η εξυγίανση ολοκληρωθεί, η ρευστότητα δεν πρόκειται να επιστρέψει σε μια οικονομία σε ύφεση. Ο φαύλος κύκλος θα επαναληφθεί καθώς τα νέα μέτρα θα οδηγήσουν πολύ σύντομα σε μεγαλύτερη ύφεση και νέα αποτυχία στην επίτευξη των στόχων. Οπως εκτιμούν πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες στις ιδιωτικές συνομιλίες τους, εδώ που έφθασαν τα πράγματα, με την πραγματική οικονομία να έχει αποκτήσει πρωτόγνωρη αρνητική δυναμική, με την Ευρώπη να εισέρχεται σε ύφεση και την κρίση χρέους να αχρηστεύει τις πολιτικές αποφάσεις, το «καλό σενάριο» για το μέλλον είναι η συντεταγμένη και ελεγχόμενη «βαλκανοποίηση της Ελλάδας», η οποία ισοδυναμεί με μεγάλη ανεργία και επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου χωρίς πτώχευση και αποχώρηση από την ευρωζώνη.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ Π. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ- ΤΟ ΒΗΜΑ