Διαβάζω για άλλη μια χρονιά πως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα συμμετάσχει στον φετινό εορτασμό της Ημέρας της Γυναίκας με σειρά εκδηλώσεων από τις 3 μέχρι τις 8 Μαρτίου στις Βρυξέλλες και το Στρασβούργο. Οι εκδηλώσεις δεν αποτελούν μόνο εορτασμό των επιτευγμάτων των γυναικών στην κοινωνία αλλά και υπόμνηση των ανισοτήτων που παραμένουν, της φτώχιας που πλήττει περισσότερο τις γυναίκες, της διαφοράς στην αμοιβή σε σχέση με τους άντρες, των δυσκολιών στην αγορά εργασίας και την προστασία της μητρότητας.

Θα συμφωνήσω δε απόλυτα με την έκθεση της αντιπροέδρου της επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών, Edite Estrella (Σοσιαλιστές, Πορτογαλία) που εγκρίθηκε από το Ευρωπαικό Κοινοβούλιο για να αποτελέσει ένα από τα κορυφαία ζητήματα της επικαιρότητας πέρυσι, προσελκύοντας το ενδιαφέρον ακόμα και του ιαπωνικού Τύπου, η οποία χαρακτηριστικά αναφέρει :

«Το ότι ο νόμος υπερασπίζεται τις γυναίκες δεν σημαίνει ότι τις υπερασπίζεται και η κοινωνία, γιατί η κοινωνία πάντα έπεται των νόμων. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε την κοινωνία με διατάγματα αλλά η νομοθεσία βοηθά  πολύ στη διαμόρφωση αντιλήψεων και πρέπει να αντιληφθούμε ότι τίποτα δεν είναι δεδομένο. Ελπίζω όμως ότι θα φθάσουμε κάποτε σε μια κοινωνία στην οποία τα δύο φύλα θα είναι ισότιμα και, τουλάχιστον στην Ευρώπη, δεν θα υπάρχει διαφορά στις αμοιβές σε ποσοστό που αγγίζει το 18%, κάτι που είναι εντελώς απαράδεκτο»

Παραδοσιακά, η κοινωνία μας δίνει στη γυναίκα την ευθύνη να φροντίζει την οικογένεια, τα παιδιά, την παιδεία και την υγεία τους, τη φροντίδα των ηλικιωμένων και των αρρώστων. Είναι όμως ευθύνες που πρέπει να μοιράζονται όλοι. Είναι απαράδεκτο να δημιουργούμε ενοχές στις γυναίκες που επιτυγχάνουν στον επαγγελματικό στίβο και είναι εξ’ ίσου απαράδεκτο να υποχρεώνονται οι γυναίκες να διαλέξουν ανάμεσα στα «παιδιά και τη σταδιοδρομία».

Γιατί ακόμη και σήμερα  η κοινωνία έχει την αντίληψη ότι οι γυναίκες είναι “άβολες” ως υπάλληλοι, ότι αποτελούν πάντα τη «δεύτερη» επιλογή ή ακόμα “πρόσληψη υψηλού κινδύνου” όσα πτυχία ή εμπειρία κι αν διαθέτουν.

Είναι όμως σχεδόν βέβαιο του γεγονότος  ότι αυτό συμβαίνει επειδή οι άντρες δεν μοιράζονται τις ευθύνες της οικογένειας. Πρόκειται για φαύλο κύκλο γιατί με διαφορά αμοιβής 18% το κόστος του να μείνει ο άντρας στο σπίτι είναι μεγαλύτερο από το κόστος του να μείνει η γυναίκα.

Αυτό με τη σειρά του βέβαια έχει ολέθριες συνέπειες όταν έρθει η ώρα της συνταξιοδότησης καθώς τότε η φτώχια χτυπά πολύ σκληρότερα τις γυναίκες που έχουν πολύ χαμηλότερη σύνταξη απ’ ότι οι άνδρες, ακριβώς επειδή έμειναν στο σπίτι για να μεγαλώσουν τα παιδιά ή δούλεψαν λίγο.

Η επαγγελματική σταδιοδρομία σε μια επιχείρηση του ιδιωτικού ή και του δημόσιου τομέα απαιτεί σοβαρές θυσίες. Όμως για τις γυναίκες, τα εμπόδια είναι γνωστά: δεν έχουν το χρόνο ή και το κίνητρο για να αφιερωθούν στην προσπάθεια και να προσαρμοσθούν στο ανταγωνιστικό περιβάλλον, ιδίως λόγω της ανάγκης εξισορρόπησης της οικογενειακής και της επαγγελματικής ζωής τους. Συχνά δεν έχουν καν την υποστήριξη και από το ίδιο το οικογενειακό τους περιβάλλον που εξακολουθεί να θέτει απαράβατα στερεότυπα άσχετα αν έχει στο συρτάρι της δύο διδακτορικούς τίτλους και πτυχία 2-3 ξένων γλωσσών.

Στην Ευρώπη, οι γυναίκες αποτελούν το 45% του εργατικού δυναμικού και περισσότερο από το 50% των αποφοίτων πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Παράλληλα, οι γυναίκες στην Ευρώπη έχουν λάβει το 45% του συνόλου των διδακτορικών διπλωμάτων αλλά μόλις το 18% των υψηλόβαθμων ερευνητών είναι γυναίκες

Η ισότιμη συμμετοχή ανδρών και γυναικών στα διοικητικά συμβούλια δεν είναι μόνο ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης αλλά και επιδόσεων της επιχείρησης.  Ήδη από καιρό αυτό έχει γίνει κατανοητό και υπάρχουν προγράμματα για την αντιμετώπισή του, όπως η δημιουργία δικτύων γυναικών που είναι στελέχη επιχειρήσεων. Προς το παρόν, όμως, μόνο το 11% των στελεχών επιχειρήσεων είναι γυναίκες, ποσοστό που αναμένεται να φτάσει μόλις το 20% λίγο μετά το 2035.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκύπτει ότι οι γυναίκες κερδίζουν κατά μέσο όρο 17,8% λιγότερο από τους άνδρες κάτι που μεταφράζεται στο εξής παράδοξο: μια γυναίκα θα πρέπει να εργασθεί επί 418 ημέρες το χρόνο για να έχει “ανδρικό” μισθό. Επιπλέον, περισσότερες μορφωμένες γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες αναγκάζονται να μεταναστεύσουν από τις χώρες καταγωγής τους, προκειμένου να αναζητήσουν καλύτερες επαγγελματικές ευκαιρίες, γεγονός που δημιουργεί πρόβλημα ισορροπίας μεταξύ των δύο φύλων.

Παρά το γεγονός ότι αρκετές χώρες έχουν περάσει νόμους που προωθούν την ίση μεταχείριση των φύλων στην εργασία, η νομοθεσία από μόνη της δεν επαρκεί να διασφαλίσει την απρόσκοπτη πρόσβαση και εξέλιξη των γυναικών στους χώρους εργασίας. Έτσι, ακόμα και σε αναπτυγμένα κράτη, όπως οι ΗΠΑ, ένα μεγάλο ποσοστό “ταλέντων” δεν αξιοποιούνται.

Στην οικονομία του 21ου αιώνα, που όπως έχει διαμορφωθεί, στηρίζεται περισσότερο στον ανθρώπινο παράγοντα παρά στους φυσικούς πόρους, ο αποκλεισμός μερίδας ταλαντούχων εργαζομένων δημιουργεί προβλήματα. Από τη στιγμή που ο πληθυσμός της γης δεν ανανεώνεται, οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να αντέξουν την περαιτέρω απώλεια εργαζομένων και οφείλουν να στηριχθούν στις γυναίκες.

Οι ευρωβουλευτές προτείνουν να ενσωματωθεί η διάσταση του φύλου σε όλες τις κοινές πολιτικές της ΕΕ και επισημαίνουν ότι, εάν τα ποσοστά απασχόλησης, μερικής απασχόλησης και παραγωγικότητας των γυναικών ήταν παρεμφερή με τα αντίστοιχα ποσοστά των ανδρών, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν θα αυξανόταν κατά 30%.

**Λιάνα Παπατέρπου, Οικονομολόγος, υπεύθυνη Ευρωπαϊκού Δικτύου Επιχειρηματικής Υποστήριξης, ΑΝΚΟ Α.Ε.