Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας είναι ένα από τα μεγαλύτερα Πανεπιστήμια της χώρας με όραμα να αποτελέσει θύλακα γνώσης και προσφοράς στην κοινωνία, λειτουργεί στη βάση ενός συνολικού επιχειρησιακού σχεδίου στο πλαίσιο πάντοτε των αρχών και αξιών της αειφορίας και ανάπτυξης, αλλά και της κοινωνικής λογοδοσίας, της ακεραιότητας και διαφάνειας. Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας απολαμβάνει της εμπιστοσύνης της τοπικής κοινωνίας και ειρήσθω εν παρόδω έχει υιοθετήσει (μόνο αυτό από τα Ανώτατα Ιδρύματα της χώρας) μια σειρά από διεθνή πρότυπα ISO μεταξύ των οποίων και αυτό για την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Η αντιπαράθεση με έναν επιστήμονα της εμβέλειας του κ. Οικονόμου είναι κάτι που μας λυπεί και θα θέλαμε να την αποφύγουμε. Η απάντησή μας όμως είναι επιβεβλημένη καθώς ο καταξιωμένος επιστήμονας δυστυχώς υιοθετεί άκριτα την ελλιπή πληροφόρηση που του παρέχεται από εθελοντές με τους οποίους συνεργάζεται στην Ελλάδα και προβαίνει σε απαξιωτικές εκφράσεις και κριτική απέναντι στην Πρυτανική Αρχή και την ικανότητα του Πανεπιστημίου να φέρει εις πέρας ένα σύνθετο έργο όπως αυτό του σχεδιασμού και υλοποίησης του Αστρονομικού Εκπαιδευτικού Πάρκου Όρλιακα (ΕΑΠΟ).
Διαβάστε: ΕΚΚΛΗΣΗ του ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΘΑΝΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ για το Εκπαιδευτικό Αστρονομικό Πάρκο Όρλιακα
Ας βάλουμε λοιπόν τα πράγματα στη θέση τους:
Αρχικά, να θυμίσουμε ότι το Πανεπιστήμιο διαχειρίζεται αυτή τη στιγμή τεχνικά έργα που αγγίζουν τα 86 εκ. ευρώ και ο προγραμματισμός του για την επόμενη πενταετία αγγίζει τα 100 εκ. ευρώ. Ως εκ τούτου, καταρρίπτεται ο ισχυρισμός για την εμπειρία και την ικανότητα του φορέα.
Το ΕΑΠΟ είναι ένα σημαντικό αναπτυξιακό έργο για την ΠΕ Γρεβενών και τη Δυτική Μακεδονία ιδιαίτερα τώρα που στη μετάβαση προς τη μετά λιγνίτη εποχή αναζητούνται εμβληματικές επενδύσεις. Με υπουργική απόφαση (3/6/2019) το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας όντως κατέστη ο κύριος του έργου και μοναδικός δικαιούχος χρηματοδότησής του. Αναγνωρίζοντας τη σημαντική τιμή που του έγινε καθώς και την τεράστια σημασία του έργου, το Ίδρυμα ενέταξε την υλοποίησή του στον στρατηγικό του σχεδιασμό με ομόφωνη απόφαση της Συγκλήτου. Το Πανεπιστήμιο, μέσω του ΕΑΠΟ, προσβλέπει όχι μόνο στην ικανοποίηση της ερασιτεχνικής αστρονομίας και την εκπαίδευση αλλά κυρίως στην επιστημονική αξιοποίησή του ώστε σε βάθος χρόνου το ίδιο να θεραπεύει τα αντίστοιχα επιστημονικά αντικείμενα (προφανώς αξιοποιώντας συνέργειες).
Η ιστορία όμως του σχεδιασμού και της υλοποίησης του έργου μέσα από την προσπάθεια ένταξής του ως συγχρηματοδοτούμενο είναι παλιά και η αρχή της ανάγεται στο μακρινό 2008. Επί 11 χρόνια το έργο καρκινοβατούσε πριν ακόμη ανατεθεί στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Με την ανάληψη του έργου, το Πανεπιστήμιο κατέβαλλε κάθε προσπάθεια και με τις δυσκολίες συντονισμού-συνεργασίας τρίτων (ΠΕ Γρεβενών – Δήμος Γρεβενών) να ξεκαθαρίσει το πού ακριβώς βρίσκεται το έργο. Προκρίθηκαν λοιπόν δύο σενάρια:
Το πρώτο σενάριο ήταν η ενδεχόμενη ύπαρξη μελετών, σε οποιοδήποτε στάδιο (προμελέτης – οριστικής μελέτης – μελέτης εφαρμογής) αλλά με έγκριση και θεώρηση από την Τεχνική Υπηρεσία δημόσιου φορέα.
Το δεύτερο σενάριο ήταν της μη ύπαρξης μελετών, οπότε η κατασκευή του συγκεκριμένου έργου θα έπρεπε να ακολουθήσει το υπάρχον θεσμικό – νομικό πλαίσιο που περιλαμβάνει τη διενέργεια αρχιτεκτονικού διαγωνισμού μελετών για την κατασκευή κάθε αξιόλογου τεχνικού έργου.
Παρά το γεγονός ότι η υπόθεση του ΕΑΠΟ ήταν εντελώς καινούργια για το Πανεπιστήμιο, αυτό αποδέχθηκε το πρώτο σενάριο της χρήσης υφιστάμενων μελετών (ή προμελετών) εφόσον αυτές του αποστέλλονταν θεωρημένες από Δημόσια Υπηρεσία. Και αυτό επιλέχθηκε επειδή φάνταζε ως ευκολότερο και ταχύτερο για την υλοποίηση του έργου. Το Πανεπιστήμιο αναζήτησε το υλικό αυτό το οποίο όμως δεν του παραδόθηκε ποτέ επί ενάμιση χρόνο τώρα. Αντ’ αυτού έλαβε στοιχειώδεις προμελέτες (αθεώρητες), οι οποίες μάλιστα ως δια μαγείας εμφανίστηκαν μόλις το Πανεπιστήμιο ανέθεσε επί πληρωμή σε Τεχνικό Σύμβουλο (όχι εθελοντική εργασία) την υποβοήθηση στην προετοιμασία του φακέλου υποβολής. Ο εν λόγω φάκελος παραδόθηκε με λανθασμένο ως προς τα κτιριακά προϋπολογισμό του έργου και δίχως επικαιροποιημένο τεύχος τεχνικών προδιαγραφών προϋπολογισμού και τεκμηρίωσης του υποέργου προμήθειας και εγκατάστασης εξοπλισμού. Επίσης υπήρξε πλημμελής συνεργασία μεταξύ του Τεχνικού Συμβούλου και του Δήμου Γρεβενών με αποτέλεσμα την υποβολή ελλειμματικού φακέλου για την κατασκευή του δρόμου προσπέλασης και αμέλεια στη σύνταξη σχεδίου προγραμματικής μεταξύ Πανεπιστημίου και Δήμου Γρεβενών για την υλοποίηση του συγκεκριμένου υποέργου.
Όπως φαίνεται λοιπόν το Πανεπιστήμιο σπατάλησε το χρόνο του προσπαθώντας να ενσωματώσει στο έργο εκκρεμότητες του παρελθόντος και από διάφορους φορείς. Παρ’ όλα αυτά εξακολουθεί να αναμένει την κατάθεση των προαπαιτούμενων μελετών έως και την καταληκτική ημερομηνία της 29ης Απριλίου.
Εν τω μεταξύ, η Τεχνική του Υπηρεσία δουλεύει εντατικά για το δεύτερο σενάριο και θα καταθέσει την πρότασή της έγκαιρα. Από κει και πέρα οι αρμόδιες υπηρεσίες του Ελληνικού Δημοσίου θα αποφασίσουν για την ωριμότητα του έργου και την πληρότητα της πρότασης ώστε αυτό να χρηματοδοτηθεί. Να διευκρινίσουμε επίσης ότι δεν ξεκινά από την αρχή καθώς στηρίζεται πλέον στο υπάρχον ρυμοτομικό το οποίο έχει καθοριστεί με Προεδρικό Διάταγμα σε ΦΕΚ και επομένως τα κτίρια που θα προκριθούν βασίζονται σε αυτό. Η δε εκτιμώμενη μέγιστη χρονική διαφορά μεταξύ των δύο σεναρίων είναι 10 μήνες (όχι 10 χρόνια) καθώς σε οποιοδήποτε από τα δύο σενάρια υπεισέρχεται ανοιχτή διαγωνιστική διαδικασία.
Η αναφορά στην επιστολή του κ. Οικονόμου σε ανύπαρκτες μελέτες και απλήρωτους μελετητές εκθέτει πολλούς. Ας απαντήσουν όσοι είχαν την ευθύνη υλοποίησης του έργου έως το 2019 (πριν δηλαδή την ανάληψη του έργου από το Πανεπιστήμιο), γιατί δεν ολοκληρώθηκε στα 11 έτη που είχαν περάσει, ποιός ευθύνεται για τις δαπάνες που έγιναν για την υλοποίηση του έργου αλλά και τις απλήρωτες μελέτες. Το Πανεπιστήμιο ως ο κύριος του έργου επιθυμεί να αφήσει πίσω του παρατυπίες φορέων και να συνεχίσει το σχεδιασμό και την υλοποίηση του έργου μέσα από την απαρέγκλιτη τήρηση του θεσμικού και νομικού πλαισίου.
Ενημερωτικά, η διαδικασία των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών αποτελεί τον ουσιαστικότερο τρόπο ανάδειξης της αρχιτεκτονικής ταυτότητας μίας περιοχής, προάγοντας τον επιστημονικό διάλογο και δίνοντας ίσες ευκαιρίες σε όλους. Εξασφαλίζει ταυτόχρονα, στον μέγιστο δυνατό βαθμό, το βέλτιστο τελικό αποτέλεσμα προς όφελος της κοινωνίας. Οι διαγωνισμοί μελετών προκηρύσσονται υποχρεωτικά για μελέτες ή για σχέδια ιδεών κάθε αξιόλογου τεχνικού έργου, του δημοσίου ή των νομικών προσώπων (παρ. 9 του άρθρου 1, του Ν. 3316/2005&Υπουργική Απόφαση 26804/2011ΦΕΚ 1427/Β/16-6-2011).
Αξιόλογο τεχνικό έργο θεωρείται κάθε έργο που έχει ευρύτερη κοινωνική, αρχιτεκτονική, πολεοδομική, συμβολική και περιβαλλοντική σημασία και η λειτουργία του, ο όγκος, η θέση ή άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του έχουν επίδραση στο ευρύτερο δομημένο ή φυσικό περιβάλλον όπως είναι ιδίως σημαντικά κτιριακά έργα.
Η διενέργεια του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού συμπεριλαμβάνει τη συμμετοχή όλων των πολιτών και την ενημέρωσή τους για το εμβληματικό έργο που πρόκειται να κατασκευαστεί στην περιοχή τους, αποτελεί τον ύψιστο στόχο κάθε διαγωνισμού, αλλά πιστοποιεί και το πολιτισμικό επίπεδο και τον ουσιαστικό ρόλο του Πανεπιστημίου και της τοπικής αυτοδιοίκησης στη σύγχρονη κοινωνία. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του νέου κτιρίου της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου μας.
Ας έχουμε, λοιπόν, υπομονή και επιμονή κι ας μην υποσκάπτουμε, ιδίως σήμερα, τη σημαντική αυτή προσπάθεια του Πανεπιστημίου μέσω «ενστάσεων» που το μόνο που τελικά επιτυγχάνουν, είναι να υποδαυλίζουν τα επιχειρήματα εκείνων που θεωρούν αναποτελεσματικό και προβληματικό το θεσμικό και νομικό πλαίσιο για την υλοποίηση του έργου.
Ιf an elderly but distinguished scientist says that something is possible, he is almost certainly right; but if he says that it is impossible, he is very probably wrong.
(Arthur C. Clarke)
