Στις 6 Δεκεμβρίου, στο Nijni-Novgorod, ο Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε ότι θα είναι εκ νέου υποψήφιος πρόεδρος στις προεδρικές εκλογές του Μαρτίου 2018.
Θα διεκδικήσει τέταρτη θητεία για άλλα έξι χρόνια στην προεδρία της Ρωσίας. Η υποψηφιότητά του ήταν σίγουρη, παρά τα περί αντιθέτου λεγόμενα. Και η νίκη του είναι ακόμη πιο σίγουρη. Οι μόνες αβεβαιότητες είναι τι θα πει στην προεκλογική περίοδο και ποιό θα είναι το πολιτικό πρόγραμμα για την θητεία Πούτιν IV.
Η υποψηφιότητά του ήταν αναμενόμενη εδώ και μήνες. Σε ηλικία 62 ετών, μετά από τρεις συνεχείς θητείες ως πρόεδρος (από το 2000 ως το 2008 και μετά από το 2012 ως το 2018), με μια παρένθεση ως πρωθυπουργός (από το 2008 ως το 2012), ο ρώσος πρόεδρος είναι και πάλι το αδιαφιλονίκητο φαβορί.
Του δίνουν 70%
Ολα δείχνουν ότι θα κερδίσει τις εκλογές του Μαρτίου 2018, η δημοφιλία του βρίσκεται εδώ και χρόνια στα ύψη. Από τις αρχές του 2017, ακόμη και οι ανεξάρτητες δημοσκοπήσεις αναφέρουν ότι θα κερδίσει την νέα προεδρική εκλογή από τον πρώτο γύρο, με πάνω από 70%. Το κόμμα του, Ενωμένη Ρωσία, κέρδισε άνετα τις βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου 2016, με 343 έδρες στις 450. Ο γνωστότερος αντίπαλός του, ο Αλεξέι Ναβάλνι, έχει χάσει προς το παρόν το δικαίωμα εκλέγεσθαι. Ενώ ο Πούτιν, μόλις ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του κέρδισε με το μέρος του πολλούς υποστηρικτές, πολιτικούς, μίντια και οικονομικούς παράγοντες.
Το μεγάλο ατού του Πούτιν είναι ότι η διεθνής παρουσία του ενισχύεται συνεχώς τα τελευταία χρόνια. Το ρωσικό εκλογικό σώμα υπολογίζει πολύ αυτή τη διάσταση. Παρά τις συνεχείς κυρώσεις τις οποίες υφίσταται η Ρωσία, εξαιτίας της προσάρτησης της Κριμαίας, παρά τις διαφωνίες για την ρωσική παρέμβαση στη Συρία και για την ρωσική προπαγάνδα στο εξωτερικό, ο Πούτιν κατόρθωσε να επιβάλλει τις ρωσικές προτεραιότητες στην Ευρώπη, στη Μέση Ανατολή, στην Ασία και στην Αρκτική.
Η δραματουργία που επελέγη για να ανακοινώσει την υποψηφιότητά του, δεν αφήνει αμφιβολία ότι είναι σίγουρος για την επικράτησή του. Το μέρος που επέλεξε είναι ιδιαίτερα συμβολικό:το Nijni-Novgorod, αποκαλούμενο Γκόρκι επί Σοβιετικής Ενωσης, είναι η πρωτεύουσα της περιοχής του Βόλγα, στην καρδιά της ευρωπαϊκής Ρωσίας. Με την επιλογή του, ο Ρώσος πρόεδρος ήθελε να υπογραμμίσει ότι ενσαρκώνει την «βαθιά» Ρωσία και όχι τις ελίτ της Μόσχας (όπου κυβερνάει), του Σότσι (όπου μένει συνήθως) και της Αγίας Πετρούπολης (από όπου κατάγεται).
Ο άλλος συμβολισμός της τοποθεσίας έχει να κάνει με το σχέδιο εκσυγχρονισμού του στρατού, το οποίο ξεκίνησε το 2009: το Nijni-Novgorod είναι ένα σημαντικό σημείο στην γεωγραφία του στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος και επί χρόνια απαγορευόταν η επίσκεψη στους ξένους. Εκεί βρίσκονται κυρίως τα εργοστάσια της εταιρείας αεροναυπηγικής MiG, παγκόσμια διάσημης για τα καταδιωκτικά της.
Αλλά και το ακροατήριο που επέλεξε ο Πούτιν ήταν σημαδιακό: εργάτες της βιομηχανίας αυτοκινήτων GAZ, που παράγουν τα διάσημη σοβιετικά αυτοκίνητα Volga και ενσαρκώνουν την ρωσική βιομηχανία και κατά συνέπεια την θέληση για επαναβιομηχανοποίηση της χώρας.
Με την επιλογή αυτών των συμβόλων, η υποψηφιότητα Πούτιν έφερε στο φως το παρελθόν αλλά και το μέλλον της ρωσικής οικονομίας, τον εκσυγχρονισμό του στρατού και την εγγύτητα του Ρώσου προέδρου με τον λαό.
Πρόβλημα η αποχή
Ωστόσο, το πραγματικό εκλογικό στοίχημα για τον Πούτιν θα είναι η αποχή. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που θα μπορούσαν να αποθαρρύνουν το εκλογικό σώμα: η προεκλογική εκστρατεία θα είναι σχετικά σύντομη: ο πρώτος γύρος προβλέπεται για τις 18 Μαρτίου 2018, ήτοι σε 14 εβδομάδες. Οι γιορτές των Χριστουγέννων θα μειώσουν ακόμη περισσότερο αυτή την περίοδο, κυρίως γιατί τα Ορθόδοξα Χριστούγεννα των Ρώσων είναι στις 7 Ιανουαρίου 2018.
Κάτι παρόμοιο είχε γίνει και το 2016 και το εκλογικό σώμα δεν είχε συμμετάσχει στις βουλευτικές εκλογές που είχαν γίνει τον Σεπτέμβριο, αμέσως μετά το καλοκαίρι. Αποτέλεσμα, πάνω από 50% αποχή. Αυτό απεύχεται η ρωσική προεδρία, η οποία επιθυμεί να απολαύσει μια νέα εκλογική νίκη αλλά να αποφύγει την μαζική αποχή που θα έδινε στον Πούτιν μια «κοντή νίκη».
Ανύπαρκτοι αντίπαλοι
Η σύντομη προεκλογική περίοδος δεν αφήνει χώρο στους αντιπάλους του Πούτιν, αν και δεν έχουν την δυνατότητα να τον ανησυχήσουν.Οι «αιώνιοι υποψήφιοι» είναι κάτω από 10%, όπως ο Βλαντιμίρ Ζιρινόφσκι, για το φιλελεύθερο κόμμα και ο Γκενάντι Ζιουγκάνοφ για το κομμουνιστικό κόμμα. Πρόκειται για συστημικούς αντιπάλους, οι οποίοι δεν μπορούν να αλλάξουν τα δεδομένα. Μόνο η υποψηφιότητα της νεαρής και φωτογενούς Ksenia Sobtchak έφερε λίγο φρέσκο αέρα, αλλά τα ποσοστά της στις δημοσκοπήσεις είναι πολύ χαμηλά. Αν, μάλιστα, ο Ναβάλνι εξακολουθεί να στερείται των πολιτικών δικαιωμάτων του, τότε η πολιτική προσφορά δεν είναι ιδιαίτερα ελκυστική.
Παρατυπίες στις εκλογές
Το άλλο στοίχημα των προεδρικών εκλογών του 2018 είναι οι εκλογικές παρατυπίες. Το θέμα για τον υποψήφιο Πούτιν είναι να εμποδίσει τους θερμοκέφαλους οπαδούς του να επιχειρήσουν να βάλουν χέρι στα εκλογικά αποτελέσματα, ώστε να μειωθεί η ενδεχόμενη αποχή. Γιατί σε περίπτωση που γίνουν παρατυπίες, ο Πούτιν IV θα εμφανιστεί ως παράτυπα εκλεγμένος.
Επομένως, η νίκη θεωρείται σίγουρη. Το σκορ μένει να επιβεβαιωθεί. Το μέγεθος της αποχής είναι αβέβαιο.
Αλλά ποιό θα είναι το προεκλογικό πρόγραμμα του Πούτιν IV;
Ενα πράγμα είναι βέβαιο: πλέον η εξωτερική πολιτική δεν αρκεί στους ψηφοφόρους. Η επιστροφή της Ρωσίας στην παγκόσμια σκακιέρα είναι δεδομένη. Η Κριμαία δεν κινητοποιεί, επίσης, πλέον την ρωσική κοινή γνώμη.
Πρώτον, προφανώς, η προσεχής προεδρική θητεία του Πούτιν θα επικεντρωθεί στον αγώνα εναντίον των τζιχαντιστών. Στη Μέση Ανατολή, αλλά και στο δικό της έδαφος, η Ρωσία φοβάται ότι πολλές χιλιάδες τζιχαντιστές, ρωσικής καταγωγής, από τον βόρειο Καύκασο, θα επιστρέψουν τη στιγμή που διοργανώνεται το Μουντιάλ ποδοσφαίρου 2018.
Δεύτερον, θεωρείται βέβαιο ότι ο Πούτιν θα επιμείνει προεκλογικά και θα επιχειρήσει να πετύχει το τέλος των ευρωπαϊκών και αμερικανικών κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας.
Αλλά η ουσία της τέταρτης θητείας Πούτιν θα είναι επικεντρωμένη στην εσωτερική πολιτική. Η χρυσή εποχή του 2000 που στηρίχτηκε στις υψηλές τιμές του πετρελαίου έχει παρέλθει: η Ρωσία πρέπει στο εξής να βρει ένα νέο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης. Η χρόνια εξάρτηση από τις εξαγωγές υδρογονανθράκων, η αύξηση του ποσοστού φτώχειας στο 14% του πληθυσμού, η φυγή κεφαλαίων, η ενδημική διαφθορά κλπ. είναι από τα γνωστά προβλήματα και αδυναμίες της ρωσικής οικονομίας. Το να βρεθεί ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης και να καταπολεμηθεί η φτώχεια, αυτό είναι το πραγματικό στοίχημα για την περίοδο 2018-2024. Και σε αυτά τα σημεία, τίποτα δεν είναι γνωστό για τις προθέσεις του Πούτιν.
Ενα ακόμη ερώτημα παραμένει: Ο Πούτιν IV θα είναι η τελευταία θητεία του προέδρου; Το 2024 θα είναι μόνο 72 ετών. Το Σύνταγμα απαγορεύει τρεις διαδοχικές θητείες. Επομένως, θα γίνει συνταγματική αναθεώρηση ή θα προετοιμαστεί ένας διάδοχος;
