(3^η ἔκδοση ἐπηυξημένη)

            Ἀντίσταση εἶναι ὅρος, πού στή νεοελληνική γλώσσα τῶν τελευταίων δεκαετιῶν ἔχει λάβει πολεμικό περιεχόμενο. Πλεῖστοι ὅσοι στό ἄκουσμά του φέρνουν στο νοῦ τους τήν ἀντίσταση τοῦ λαοῦ μας, στό βουνό καί στήν πόλη, κατά τῶν δυνάμεων τῆς τριπλῆς κατοχῆς διαρκοῦντος τοῦ δευτέρου μεγάλου πολέμου τοῦ 20^οῡ αἰώνα. Ἀντίσταση ὅμως εἶναι ὅρος, πού ἀπαντᾶται καί στήν Καινή Διαθήκη. «Ἀντίστητε δὲ τῷ διαβόλῳ, καὶ φεύξεται ἀφ’ ὑμῶν» γράφει στήν καθολική του ἐπιστολή ὁ Ἀπόστολος Ἰάκωβος (Δ΄ 7). Ἡ πάλη ὅμως τοῦ πιστοῦ, κατά τόν Ἀπόστολο Παῦλο «οὐκ ἔστιν πρὸς αἷμα καὶ σάρκα, ἀλλὰ πρὸς τὰς ἀρχάς, πρὸς τὰς ἐξουσίας, πρὸς τοὺς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρὸς τὰ πνευματικὰ τῆς πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις» (Πρός Ἐφεσίους ΣΤ΄12). Συνεπῶς καί τά ὅπλα τοῦ πιστοῦ εἶναι διαφορετικά ἀπό τά συμβατικά ἤ τά νεώτερα πυρηνικά με πρώτιστο αὐτό τῆς ἀγάπης.

            Ἡ Ἐκκλησία μας ἔχει ἐπικριθεῖ ἔντονα ἀπό κοινωνικούς μεταρρυθμιστές γιά τήν καλλιέργεια δουλόφρονος χαρακτῆρος μεταξύ τῶν μελῶν της. Θεωροῦν οἱ κριτικά ἱστάμενοι ἔναντι αὐτῆς ὅτι οὔτε τά προβαλλόμενα ὡς ὅπλα ἀπό τήν Ἐκκλησία εἶναι ἀποτελεσματικά οὔτε οἱ πιστοί ἔχουν τή δύναμη νά ἀντισταθοῦν στό κακό καί στή βία λόγω ἀνεπαρκοῦς ἀντιστασιακοῦ φρονήματος. Γιά τόν λόγο αὐτό οἱ ἐπικριτές θεωροῦν ἄνευ σημασίας τήν ὅποια προσπάθεια κατεβλήθη στά ἀστικά κέντρα πρός ἐμψύχωση καί ἐνδυνάμωση τοῦ λαοῦ, προκειμένου αὐτός νά ὑπομείνει μέ ἐγκαρτέρηση τίς δοκιμασίες ἐκ τῆς σκληρῆς κατοχῆς καί νά προσδοκᾶ τήν ἀπελευθέρωση τῆς πατρίδας του μέ ὑψηλό τό φρόνημα. Ἐκεῖνο πού προβάλλεται κατ’ ἀποκλειστικότητα εἶναι ὁ ἔνοπλος ἀγώνας.

            Ὁ συγγραφέας, ὁ πανοσιολογιότατος ἀρχιμανδρίτης Αὐγουστῖνος Μύρου, καταφέρνει κατά τρόπο πολύ ἀποτελεσματικό νά καταπείσει τόν ἀναγνώστη γιά δύο σημαντικές ἀλήθειες: 1^η). Ἡ ἠθική και ὑλική συμπαράσταση πρός τόν δοκιμαζόμενο λαό οὐδόλως ὑποδεέστερη εἶναι ἔναντι τοῦ ἐνόπλου ἀντιστασιακοῦ ἀγώνα. 2^η). Ἡ δράση αὐτή στα ἀστικά κέντρα δεν ἐγκυμονοῦσε λιγότερους κινδύνους ἀπό τούς ἄλλους τῆς ἔνοπλης ἀντίστασης.

            Ὁ συγγραφέας, πού ἀπό τήν ἔναρξη τῆς ἔρευνάς του (πρώτη ἔκδοση τό 1985) ὥς σήμερα δέν ἔπαψε νά ἐμπλουτίζει τό ἀρχεῖο του μέ νέα στοιχεῖα, τά ὁποῖα ἀξιοποίησε στίς ἑπόμενες δύο ἐκδόσεις, προβάλλει τήν ἀντίσταση τῆς Ἐκκλησίας, κλήρου και πιστοῦ λαοῦ, πρός τόν ἰταμό κατακτητή μέ τά ὅπλα τῆς ἀγάπης καί τοῦ ἀκμαίου φρονήματος. Ἐπίκεντρο ὅμως τῆς ὅλης ἐργασίας εἶναι συγκεκριμένη δράση προσώπου σέ συγκεκριμένο τόπο. Πρόκειται γιά τά φλογερά γιά τήν τόνωση τοῦ φρονήματος προφορικά καί γραπτά κηρύγματα καί τήν ὀργάνωση συσσιτίων ἀπό τόν νεαρό ἀρχιμανδρίτη Αὐγουστῖνο Καντιώτη, ἱεροκήρυκα τότε τῆς ἱερᾶς μητροπόλεως Σερβίων καί Κοζάνης καί μετέπειτα μητροπολίτη Φλωρίνης Πρεσπῶν καί Ἐορδαίας, πρός διατροφή χιλιάδων πεινασμένων προσφύγων, οἱ ὁποῖοι εἶχαν μετακινηθεῖ στήν πόλη τῆς Κοζάνης λόγω πυρπόλησης τῶν οἰκιῶν σέ χωριά ἀπό τίς δυνάμεις κατοχῆς ἤ λόγω ἐπισφαλῶν συνθηκῶν σ’ αὐτά ἐκ τῶν πολεμικῶν ἐπιχειρήσεων. Ἀπό τίς σελίδες τοῦ βιβλίου παρελαύνουν 142 μάρτυρες τοῦ θαυμαστοῦ γεγονότος, οἱ ὁποῖοι ἔδωσαν συνεντεύξεις στον συγγραφέα πρό δεκαετιῶν καί ἀπό τούς ὁποίους οἱ περισσότεροι ἔχουν μεταβεῖ στην αἰωνιότητα. Οἱ συνεντεύξεις αὐτές συνιστοῦν καί τή μεγάλη ἀξία τοῦ προβαλλομένου βιβλίου. Πέραν τῶν συνεντεύξεων πληθώρα ἐγγράφων και δημοσιευμάτων ἐπιβεβαιώνουν τίς μαρτυρίες.

            Ὁ συγγραφέας προβάλλει κατά τρόπο πολύ ἐντυπωσιακό δύο θέματα:

1^ο). Ὁ πατήρ Αὐγουστῖνος Καντιώτης, ρηξικέλευθος στα κηρύγματά του, με τά ὁποῖα θέρμαινε τήν πίστη τῶν δοκιμαζομένων καί ἀναπτέρωνε τίς ἐλπίδες τους γιά ἐθνική ἐλευθερία, βρέθηκε στό στόχαστρο τῶν δοσιλόγων συνεργατῶν τῶν κατακτητῶν ἀρχικά, ἐπειδή διέτρεφε ἀναγκεμένους ἀνεξάρτητα ἀπό τά φρονήματά τους (συγγενεῖς κάποιων τρεφομένων εἶχαν βγεῖ στό βουνό), ἀλλά καί κάποιων ἀναλγήτων στόν πόνο τῶν συνανθρώπων τους εὐπόρων κατοίκων τῆς πόλεως. Αὐτοί τόν κατήγγειλαν στούς Γερμανούς καί αὐτοί ἀποφάσισαν τήν ἐκτέλεσή του, ἀλλά ἄλλο ἦταν τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ. Ἀργότερα, μέ τήν ἀποχώρηση τῶν Γερμανῶν κατακτητῶν, ὁ ἱεροκήρυκας Αὐγουστῖνος κατέστη καί πάλι στόχος, ἐπειδή δέν ἤθελε νά συμπλεύσει ἰδεολογικά μέ τούς ἐφήμερους νέους κυρίαρχους στήν περιοχή καί νά παύσει νά στηρίζει ἠθικά καί ὑλικά τούς ἐγκλείστους πλέον συνεργάτες τῶν κατακτητῶν. Σώθηκε τότε χάρη στήν παρέμβαση ἑνός ἀντάρτη μετά ἀπό παρακλήσεις τῆς μητέρας του.

2^ο) Το θαῦμα τῆς ἀγάπης: Πλῆθος ἐθελοντῶν ἔσπευσαν ἀπό τήν πρώτη στιγμή νά πλαισιώσουν τόν ἱεροκήρυκα στό ἔργο του μή ὑπολογίζοντας διόλου κόπους καί κινδύνους. Πλῆθος ἄλλων ἔβγαλαν ἀπό τό κελλάρι τους μέρος ἀπό τά λιγοστά τρόφιμα, ἀδιαφορώντας γιά τήν ἐπαύριο, καί τά προσέφεραν γιά τό συσσίτιο. Κάποιοι, ἐλάχιστοι ἔστω, πρόσφεραν ἀκόμη καί χρυσές λίρες. Ὁ πρωτεργάτης ἔπεσε λιπόθυμος ἀπό τήν ἀσιτία κάποια ἡμέρα, ἀπό τό φαγητό ὅμως τοῦ συσσιτίου δέν γεύτηκε ποτέ οὔτε κουταλιά! Τό πλέον σημαντικό ὅμως ἦταν ἡ ἀθρόα προσέλευση στά κηρύγματα καί στή συνέχεια στό μυστήριο τῆς ἐξομολογήσεως, μέ τό ὁποῖο οἱ πιστοί ἀπάλυναν τόν ψυχικό τους πόνο. Ἀκόμη καί συνεργάτες τῶν κατακτητῶν στό τέλος τοῦ ζήτησαν συγγνώμη γιά τή στάση τους κατά τόν καιρό τῆς παροδικῆς ἰσχύος τους.

            Το βιβλίο τοῦ πατρός Αὐγουστίνου Μύρου εἶναι σημαντικότατο, καθώς βλέπει μία πολύ θλιβερή περίοδο τῆς νεώτερης ἱστορίας μας ἀπό ὀπτική ἐντελῶς διαφορετική ἀπ’ ἐκείνη τῶν ὅσων ἔχουν ἀσχοληθεῖ μέ αὐτήν. Πέραν αὐτοῦ εἶναι ὑπόμνηση χρέους πρός τόν κάθε πιστό, ὁ ὁποῖος ὀφείλει σέ κάθε ἐποχή νά ἀντιστέκεται καί νά ἀντιπαλεύει πρός τόν κάθε ἐπίβουλο ἐχθρό τοῦ λαοῦ μας μέ τά ὅπλα, πού μᾶς προσφέρει ἡ Ἐκκλησία, μεταξύ τῶν ὁποίων κυρίαρχο καί ἄκρως ἀποτελεσματικό εἶναι ἡ ἀγάπη

                                                            Ἀπόστολος Παπαδημητρίου