Τι θα συμβεί αν η Σκωτία ψηφίσει «ναι» στην ανεξαρτησία στο δημοψήφισμα; Γιατί τρομάζει η Ευρώπη; Ποιοι ετοιμάζονται να σηκώσουν το λάβαρο της επανάστασης;
Τι θα συμβεί εάν η Σκωτία ψηφίσει «ναι» στην ανεξαρτησία στο δημοψήφισμα της Πέμπτης; Τα βασικά ερωτήματα αφορούν κυρίως το μέλλον του Ηνωμένου Βασιλείου και της ίδιας της Σκωτίας. Υπάρχουν όμως άλλα τόσα που προκαλούν ρίγος στην Ευρώπη και χαμόγελα σε πολλά σημεία της Γηραιάς Ηπείρου όπου αρκετοί αισθάνονται ότι ήρθε η ώρα να σηκώσουν το λάβαρο της επανάστασης. Ακόμα περισσότεροι είναι αυτοί που θεωρούν ότι το μέλλον είναι τα εθνικά κράτη και όχι οι πολυεθνικές αυτοκρατορίες.
Αν θεωρήσουμε ότι η Μεγάλη Βρετανία θα πνιγεί στο τσουνάμι που θα προκαλέσει η απόσχιση της Σκωτίας είναι βέβαιο ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση, μια ένωση που έχει ήδη υποστεί καίρια πλήγματα, θα υποστεί έντονους κραδασμούς. Κι αυτό γιατί ο πολιτικός θάνατος του Ντέηβιντ Κάμερον που θα προκαλέσει το διαζύγιο με τον βορρά, θα έχει συνέπειες σε ολόκληρη την Ε.Ε. προδικάζοντας κατά πάσα πιθανότητα το αποτέλεσμα του άλλου κρίσιμου δημοψηφίσματος για την παραμονή ή μη της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση το 2017. Με δεδομένο ότι οι Σκωτσέζοι εκπροσωπούν το πιο φιλοευρωπαϊκό κομμάτι του Ηνωμένου Βασιλείου και ότι οι Αγγλοι ευρωσκεπτικιστές βρίσκονται σε διαρκή άνοδο, η απόσχιση της Σκωτίας θα ενισχύσει σοβαρά τις πιθανότητες εξόδου της Βρετανίας από την Ε.Ε. με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ευρωπαϊκή οικονομία αλλά και για την ενίσχυση μιας ακόμη περισσότερο γερμανικής Ευρώπης.
Βόρεια Ιρλανδία και Ουαλία
Για την ώρα το Λονδίνο στρέφει το βλέμμα του προς τη Βόρεια Ιρλανδία αλλά και την Ουαλία. Ανάμεσα στα ξεχασμένα ορυχεία του Κάρντιφ, στα τηλεοπτικά κανάλια με την τοπική διάλεκτο και στα ουαλικού ενδιαφέροντος πρωτοσέλιδα της Western Mail κρύβεται το πάθος μιας μικρής αλλά σημαντικής μερίδας Ουαλών για ανεξαρτησία. Γι αυτούς το θέμα της χρηματοδότησης είναι το μεγάλο πρόβλημα που όσο κι αν θέλουν να παρακάμψουν αποτελεί μια οδυνηρή πραγματικότητα. Η Λιάν Γουντ ηγέτιδα του εθνικιστικού κόμματος Plaid Cymru δεν έχει αυταπάτες. Η Γουντ πιστεύει ότι έως το 2020 θα συμβεί στην Ουαλία αυτό που θα συμβεί το 2014 στην Σκωτία. Σε μια περιοχή που επίσης απολαμβάνει αυξημένο καθεστώς αυτονομίας σε τομείς όπως η παιδεία και η υγεία, η συζήτηση περί ανεξαρτησίας δεν είναι ταμπού, δεν ήταν ποτέ. Το μεγάλο πρόβλημα για το Plaid Cymru είναι ότι η Ουαλία παραδοσιακά είναι δύσκολο να απαγκιστρωθεί από το Κόμμα των Εργατικών το οποίο υποστηρίζει μαζικά. Η Γουντ όμως έχει ήδη καταστρώσει τον «οδικό» χάρτη . Γνωρίζει ότι οι εξελίξεις στην Σκωτία, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα, θα ευνοήσουν τις εθνικιστικές αποσχιστικές τάσεις. Εξάλλου είναι δύσκολο να καταρρίψει κάποιος το βασικό της επιχείρημα, ότι ήρθε πλέον η ώρα να μην αντιμετωπίζεται η Ουαλία ως η περιφέρεια του Ηνωμένου Βασιλείου. Για όσους έχουν ζήσει στην Ουαλία, αυτό το αίσθημα της «αδικίας» είναι διάχυτο στις συζητήσεις που γίνονται από τα πανεπιστήμια έως τις παμπ.
Η Ουαλία όμως είναι σταγόνα στον ωκεανό μπροστά σε αυτό που θα συμβεί στην Ευρώπη. Αυτά που μέχρι χθες ακούγονταν ως πολιτικά ανέκδοτα μπορεί να εμφανιστούν ως ρεαλιστικές προοπτικές.
Από την Καταλονία έως τη Βαυαρία
Σαν έτοιμοι από καιρό δηλώνουν οι Καταλανοί, η οποία προσανατολίζονται σε δημοψήφισμα ακόμα και χωρίς τη νομιμοποίηση της Μαδρίτης, στις 9 Νοεμβρίου. Η Μαδρίτη δεν υπάρχει καμία περίπτωση να αποδεχθεί ως νόμιμη την πλήρη ανεξαρτητοποίηση της Καταλονίας, η οποία άλλωστε αντιστοιχεί στο 25% της ισπανικής οικονομίας και φιλοξενεί τις έδρες κάποιων εκ των μεγαλυτέρων ισπανικών εταιρειών (Seat, CaixaBank, Massimo Dutti, Vueling Airlines κ.α.).
Η απόσχιση της Καταλονίας θα οδηγούσε στο «τέλος της Ισπανίας», καθώς θα ακολουθούσαν κι άλλες αποσχίσεις, η Χώρα των Βάσκων, ενώ η οικονομία της χώρας θα κατέρρεε. Οι Βάσκοι αυτονομιστές της ΕΤΑ τερμάτισαν το 2011 τον αγώνα τους που μετρά πάνω από 800 θύματα.
Στην Ιταλία, οι περιφέρειες του Βορρά και το Νότιο Τιρόλο διαμηνύουν σε όλους τους τόνους ότι δεν θέλουν πλέον να χρηματοδοτούν τις διαρθρωτικά αδύναμες περιοχές του ιταλικού Νότου. Η περιοχή αποτελούσε τμήμα της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας και προσαρτήθηκε στην Ιταλία μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Χαρακτηριστική είναι και η περίπτωση των Φλαμανδών στο Βέλγιο, που έχουν δρομολογήσει εδώ και καιρό το «διαζύγιό» τους από τους γαλλόφωνους Βαλόνους. Η Φλάνδρα αποτελεί το ένα τρίτο της συνολικής έκτασης του Βελγίου, ωστόσο, η οικονομική της δύναμη αντιστοιχεί στο 60% του ΑΕΠ.
Στη Φινλανδία, ο σουηδόφωνος πληθυσμός των νησιών Ολάντ ζητά την ανεξαρτησία του.
Στη Γερμανία, η υπόθεση της Βαυαρίας του πλουσιότερου κρατιδίου της χώρας και η προοπτική ανεξαρτησία της είναι κάτι που αν και δεν συζητείται δημόσια αποτελεί πάντα κρυφό πόθο για χιλιάδες κατοίκους της περιοχής.
Αποσχιστικές τάσεις ταλανίζουν εδώ και χρόνια και στη Ρουμανία όπου η Δημοκρατική Ενωση των Ούγγρων που εκπροσωπεί τους Μαγυάρους ζητά αυξημένη αυτονομία.
Οπως σχολίαζε η εθνολόγος Ζίλκε Γκετς-Έλτεν στην DW, στην πλειονότητά τους είναι πλούσιες οι περιοχές που επιδιώκουν την ανεξαρτησία τους. Ωστόσο, ο οικονομικός παράγοντας δεν είναι καταλυτικός. «Υπάρχουν και άλλα επιχειρήματα, τα οποία ενισχύουν τον καθορισμό της εθνικής ταυτότητα, η Γλώσσα, η κοινή Ιστορία και αυτό που αποκαλούμε πολιτισμό».
Ακόμη και αν επικρατήσει τελικά το «όχι» στην ανεξαρτησία η περιπέτεια της Σκωτίας θα έχει ξυπνήσει τα πάθη και τα όνειρα για ανεξαρτησία και αποσχίσεις.
