Ημερομηνία εορτής: 17/01/2014 Άγιος Γεώργιος ο Νέος εξ Ιωαννίνων
Τύπος εορτής: Σταθερή.
Εορτάζει στις 17 Ιανουαρίου εκάστου έτους.
Πολιούχος: Ιωάννινα
Άγιοι που εορτάζουν: Αγιος Γεωργιος Ο Νεος Εξ Ιωαννινων (1808 – 1838)
Βιογραφία
Ο Άγιος Γεώργιος γεννήθηκε το 1808 μ.Χ. στο χωριό Τζούρχλι, Τσούρχλι (ή Τζούραλη) της επαρχίας Γρεβενών (σήμερα φέρει την ονομασία Άγιος Γεώργιος), από γονείς φτωχούς γεωργούς, τον Κωνσταντίνο και τη Βασίλω. Ο Γεώργιος, επειδή οι γονείς του ήταν φτωχοί, παρέμεινε αγράμματος. Ορφάνεψε σε παιδική ηλικία και πήγε στα Ιωάννινα, όπου έγινε Ιπποκόμος του Χατζή Αβδουλά, αξιωματικού του Ιμίν πασά, στον οποίο και παρέμεινε για οκτώ χρόνια.
Κατά τον Οκτώβριο του 1836 μ.Χ. συκοφαντήθηκε από εχθρούς του Τούρκους, ότι δήθεν, προηγουμένως εξισλαμίστηκε και κατόπιν επανήλθε στη χριστιανική θρησκεία. Μπροστά στον κριτή ο Γεώργιος απολογήθηκε με θάρρος και απέδειξε ότι ποτέ δεν έγινε αρνησίθρησκος. Έτσι, αφού βρέθηκε και απερίτμητος τον άφησαν ελεύθερο.
Αργότερα πήρε σύζυγο ονόματι Ελένη και στις 30 Δεκεμβρίου του 1837 μ.Χ. γεννήθηκε το παιδί τους, που 8 μέρες μετά, στις 7 Ιανουαρίου, εορτή του Προδρόμου, βαπτίστηκε και, λόγω της ημέρας, έλαβε το όνομα Ιωάννης.
Στην συνέχεια, ο Γεώργιος, προσλήφθηκε Ιπποκόμος του μουσελίμη Φιλιατών και πήγε στην πόλη αυτή. Κατόπιν με άδεια του αφέντη του, ήλθε στα Ιωάννινα για δικές του υποθέσεις, όπου την 12η Ιανουαρίου 1838 μ.Χ., ημέρα Τετάρτη, κάποιος Οθωμανός τον συκοφάντησε ότι δήθεν ήταν προηγουμένως Τούρκος και ξανάγινε χριστιανός. Έτσι συνελήφθη, φυλακίστηκε και με τη βία οι Τούρκοι προσπαθούσαν να τον αλλαξοπιστήσουν. Ο Γεώργιος όμως, παρέμεινε αμετάπειστος, ομολογώντας τον Χριστό. Μάταια λαός και κλήρος προσπαθούσαν να τον πείσουν να δραπετεύσει από τη φυλακή. Αυτός επέμενε να μαρτυρήσει για τον Χριστό. Τρεις φορές που οδηγήθηκε στον κριτή, συνεχώς ομολογούσε την πίστη του.
Έτσι τη Δευτέρα 17 Ιανουαρίου 1838 μ.Χ., ο Γεώργιος απαγχονίστηκε στην αγορά. Τρεις ημέρες έμεινε κρεμασμένος στην αγχόνη και στο διάστημα αυτό κάθε βράδυ ένα ουράνιο φως έλαμπε στο κεφάλι του. Από την ώρα δε εκείνη ένας καταιγισμός θαυμάτων πλημμύρισε την πόλη. Πλήθος παραλύτων και πασχόντων από ποικίλες ασθένειες προστρέχοντας στον άγιο λάμβαναν τη θεραπεία τους. Ακόμη και «μια Τούρκα (Τουρκάλα) άρπαξε την κάλτσα από το πόδι του αγίου και έτρεξεν εις μίαν άρρωστη Τούρκα, ήτις εθεραπεύθη αμέσως». Γι’ αυτό και στις εικόνες ο άγιος εικονίζεται κρεμασμένος και φορώντας κάλτσα μόνο στο ένα πόδι, η πρώτη μάλιστα εικόνα του φιλοτεχνήθηκε 13 μόλις ημέρες μετά το μαρτύριό του. Έπειτα, το λείψανο του, δωρήθηκε από τον Μουσταφά πασά στον Μητροπολίτη Ιωαννίνων Ιωακείμ και τάφηκε με τιμές δίπλα στο ιερό Βήμα του Μητροπολιτικού ναού του Αγίου Αθανασίου.
Την 26η Οκτωβρίου 1971 μ.Χ. έγινε η ανακομιδή των Ιερών λειψάνων του Αγίου, στο ναό που έφερε το όνομα του και κτίστηκε στον τόπο που πριν ήταν το σπίτι του. Ο Άγιος τιμάται και στην Κέρκυρα στην «Παναγία των ξένων», όπου εικονίζεται ως νεαρός φουστανελοφόρος.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Τὸν πανεύφημον Μάρτυν Χριστοῦ Γεώργιον, Ἰωαννίνων τὸ κλέος καὶ πολιοῦχον λαμπρόν, ἐν ᾠδαῖς πνευματικαῖς ἀνευφημήσωμεν· ὅτι ἐνήθλησε στερρῶς, καὶ κατήνεγκεν ἐχθρόν, τοῦ Πνεύματος τῇ δυνάμει· καὶ νῦν ἀπαύστως πρεσβεύει, ἐλεηθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Εὐκλεῶς ἀγάλλεται μεγαλαυχοῦσα, τῇ σεπτῇ ἀθλήσει σου, δι’ ἧς ἡ πόλις θησαυρόν, Ἰωαννίνω ἐκτήσατο, τῶν ἱερῶν σου Λειψάνων Γεώργιε.
Μεγαλυνάριον
Χαίροις τῆς Ἠπείρου θεῖος πυρσός, καὶ Ἰωαννίνων, ἀντιλήπτωρ καὶ ἀρωγός· χαίροις τῶν θαυμάτων, ἀκένωτος χειμάρρους, Γεώργιε παμμάκαρ, ἡμῶν βοήθεια.
Ο άγιος νεομάρτυς Γεώργιος εξ Ιωαννίνων
Έτος 1838. Ήταν η εποχή που ένα πρώτο τμήμα του Ελληνισμού είχε αποτινάξει τις βαριές αλυσίδες της σκλαβιάς και απολάμβανε τον αέρα της ελευθερίας. Όμως το μεγαλύτερο τμήμα του υπέφερε φρικτά κάτω από την τουρκική τυραννία. Μέσα σ’ αυτή τη σκλαβιά στέναζε και η άλλοτε ένδοξη πόλη των Ιωαννίνων. Δεκαέξι χρόνια πριν η πόλη είχε καταστραφεί σχεδόν ολόκληρη, όταν τα σουλτανικά στρατεύματα κατανίκησαν τον περίφημο Αλή πασά και τον κατέσφαξαν. Από τότε η πόλη έπεσε σε μαρασμό. Αναρχία, ληστρικές επιδρομές, εξαθλίωση, καταπίεση, εξισλαμισμοί… αυτά συνθέτουν τη σκοτεινή ατμόσφαιρα των χρόνων εκείνων… Ξαφνικά, μέσα σ’ αυτό το πυκνό σκοτάδι έλαμψε σαν ολόφωτος ήλιος ο νεομάρτυρας άγιος Γεώργιος, το λαμπρότερο διαμάντι των Ιωαννίνων και η δόξα της αγίας Εκκλησίας μας.
Ο άγιος Γεώργιος γεννήθηκε στο χωριό Τσούρχλι του νομού Γρεβενών, που σήμερα προς τιμήν του ονομάζεται Άγιος Γεώργιος. Είχε γονείς φτωχούς αλλά ευσεβείς, τον Κωνσταντίνο και την Βασίλω, οι οποίοι όμως έφυγαν νωρίς από τον κόσμο αυτό και άφησαν τον Γεώργιο ορφανό σε ηλικία μόλις 8 ετών. Πέντε χρόνια αργότερα, για να μπορέσει να ζήσει προσκολλήθηκε ως μισθωτός σε κάποιους αγάδες και κατέληξε να είναι ιπποκόμος του Χατζή Αβδουλλάχ, ενός έμπιστου αξιωματικού του Ιμίν πασά, που ήταν ο διοικητής του πασαλικιού των Ιωαννίνων. Σ’ όλο το διάστημα που εργαζόταν εκεί, οι υπόλοιποι Τούρκοι, για να τον πιέσουν να γίνει μουσουλμάνος, τον φώναζαν με το όνομα Χασάν. Έτσι άλλοι, μακρύτερα βρισκόμενοι, νόμιζαν ότι είναι Τούρκος. Αυτό γινόταν επίτηδες, για να αναγκάζονται οι Χριστιανοί να γίνονται μουσουλμάνοι. Με τον τρόπο αυτό είχαν ήδη πετύχει να εξισλαμίσουν πολλούς.
Το έτος 1836 ο Γεώργιος αρραβωνιάστηκε μια φτωχή, ορφανή, μα πολύ ενάρετη Γιαννιωτοπούλα, την Ελένη. Όταν το γεγονός μαθεύτηκε, ένας φθονερός χότζας κατήγγειλε τον Γεώργιο ως δήθεν προδότη της μουσουλμανικής θρησκείας και ο άγιος οδηγήθηκε μπροστά στον δικαστή. Η ακλόνητη στάση του αλλά και η διαβεβαίωση του αφεντικού του Αβδουλλάχ, ότι ο Γεώργιος δεν ήταν ποτέ μουσουλμάνος αλλά Χριστιανός, συνετέλεσαν, ώστε σ’ αυτή την πρώτη δίκη να αθωωθεί.
Λίγους μήνες αργότερα έγινε ο γάμος του με την Ελένη και στις 30 Δεκεμβρίου του 1837 γεννήθηκε το παιδί τους, που 8 μέρες μετά, στις 7 Ιανουαρίου, εορτή του Προδρόμου, βαπτίστηκε και, λόγω της ημέρας, έλαβε το όνομα Ιωάννης. Ο Γεώργιος ήταν γεμάτος χαρά για το γεγονός, αλλά δεν πρόλαβε να χαρεί πολύ.
Ήταν ημέρα Τετάρτη, 12 Ιανουαρίου. Το πρωί ετοιμάζεται να πάει στην αγορά μήπως βρει κάποια εργασία. Παραδόξως ζητάει από τη σύζυγό του να του δώσει τα καλά του ενδύματα. Πηγαίνει ως την πόρτα, εκεί όμως κοντοστέκεται, γυρίζει και κοιτάζει με έκσταση την Ελένη, το παιδί και τους άλλους συγγενείς. Απορούν όλοι.
—Τι μας θωρείς έτσι; τον ρωτούν.
—Τι σας πειράζει; ήταν η απάντησή του.
Κάνει να φύγει, γυρίζει όμως πίσω και ασπάζεται τρυφερά το παιδί. Και «ως να επήγαινεν εις αγύριστον οδόν», ξαναγυρίζει και ασπάζεται για τρίτη και τελευταία φορά το παιδί του. Έφυγε. Είχε πάρει ήδη τον δρόμο του μαρτυρίου…
Έφτασε στην αγορά, στην πλατεία του πλάτανου, εκεί που βρίσκεται σήμερα το Γυαλί-καφενέ. Όμως νά που ξαναπαρουσιάστηκε εκείνη την ώρα μπροστά του ο φθονερός εκείνος χότζας, ο οποίος σαν τρελός, τον άρπαξε από το γιλέκο και άρχισε να φωνάζει:
—Μπρε, ως πότε θα εμπαίζεις την πίστη μας; Ή Χριστιανός είσαι ή Τούρκος.
Συγκεντρώθηκε κόσμος πολύς, χριστιανοί και μουσουλμάνοι, και έγινε μεγάλη οχλαγωγία και συμπλοκή. Ένα στρατιωτικό απόσπασμα συνέλαβε τότε τον άγιο και τον οδήγησαν αρχικά στον Νταούτ πασά και κατόπιν στον Κατή με τη γνωστή κατηγορία ότι ήταν μουσουλμάνος και έγινε χριστιανός.
Ο Γεώργιος δεν δείλιασε. Όπου κι αν τον πήγαιναν, θαρραλέα ομολογούσε:
—Χριστιανός γεννήθηκα, Χριστιανός είμαι, Χριστιανός πεθαίνω.
Ο Κατής τον απειλεί:
—Ή να τουρκίσεις ή θα χαλαστείς!
—Ό,τι θέλεις κάμε! ήταν η ατρόμητη απάντηση του αγίου.
Τον οδήγησαν στη φυλακή. Στο μεταξύ γίνεται κινητοποίηση για να τον ελευθερώσουν. Ο μητροπολίτης Ιωαννίνων Ιωακείμ πηγαίνει στο δικαστήριο και στο διοικητήριο· παρά τις ακλόνητες αποδείξεις όμως, «ουδέν ίσχυσε». Την Πέμπτη το πρωί, 13 Ιανουαρίου, τον οδηγούν και πάλι στο δικαστήριο. Ο άγιος μένει ακλόνητος:
—Χριστιανός είμαι, Χριστιανός πεθαίνω!
Πάλι στη φυλακή και αρχίζουν τα βασανιστήρια: ακινητοποιούν τα πόδια του στο βασανιστικό ξύλο, του μπήγουν αγκάθια και ακίδες στα νύχια, τον κατακαίουν με αλειμματοκέρια σε ευαίσθητα μέρη του σώματός του και τέλος του βάζουν μια βαριά πλάκα 50 οκάδων επάνω στο στήθος. Οι συγκρατούμενοί του νομίζουν ότι θα πεθάνει. Όταν ξυπνούν το πρωί και τον ρωτούν πώς πέρασε, ο άγιος τους βεβαιώνει ότι είχε κοιμηθεί σαν πουλάκι και μάλιστα είχε δει και μια οπτασία· έναν ασπροφορεμένο νέο, ο οποίος του είπε:
—Χαίρε, μη φοβάσαι, Γεώργιε· εγώ θα σου δώσω γρήγορα τη σωτηρία.
Τα βασανιστήρια συνεχίστηκαν φοβερότερα. Και το Σάββατο οδηγείται ξανά στον Κατή. Αυτός προσπαθεί να τον δελεάσει με υποσχέσεις για τιμές και αξιώματα. Ο άγιος ακλόνητος.
—Τότε ήρθε η ώρα να χαλαστείς. Θα σε κάμω ιλιάμι (δηλ. θα βγάλω θανατική απόφαση).
Ο άγιος ήταν γενικά ολιγόλογος.
—Ό,τι θέλεις κάμε. Δεν σε φοβούμαι τίποτες· όχι ένα ιλιάμι, αλλά εκατόν! ήταν η θαρραλέα απάντησή του.
Βλέποντας τη γενναιότητα του αγίου, ο Κατής σκέφθηκε να τον απολύσει. Όταν όμως αυτό μαθεύτηκε, οι φανατικοί Τούρκοι ξεσηκώθηκαν και ο Κατής υπέγραψε τη θανατική καταδίκη του αγίου. Στη φυλακή δύο συγκρατούμενοι του αγίου, ο Γεώργιος και ο Χαραλάμπης, θέλησαν να τον ενισχύσουν, φοβούμενοι μήπως λιποψυχήσει. Ολιγόλογος όπως πάντα ο άγιος τους καθησύχασε λέγοντας:
—Μη φοβάστε· εγώ θα μαρτυρήσω για τον Χριστό μου προθυμότατα.
Οι δεσμοφύλακες του πρότειναν τότε να αλλαξοπιστήσει εικονικά και κατόπιν να φύγει σε άλλο μέρος και να ζήσει ως Χριστιανός.
—Χριστιανός θα πεθάνω, ήταν η σταθερή απάντησή του.
Δευτέρα 17 Ιανουαρίου. 5 δήμιοι τον παίρνουν και τον οδηγούν στον τόπο του μαρτυρίου, στο Κουρμανιό, κοντά στην κεντρική πύλη του κάστρου. Ο Γεώργιος έλαμπε. Έτρεχε, δεν περπατούσε.
—Άλλαξε, του λένε.
—Κρεμάστε με, απάντησε.
Πριν τραβήξουν το σχοινί, τον ρωτούν:
—Τι είσαι;
—Χριστιανός· προσκυνώ τον Χριστό μου και τη Δέσποινά μου Θεοτόκο.
Έκανε το σημείο του σταυρού, και γυρίζοντας προς τους Χριστιανούς, που ήσαν κοντά, είπε:
—Συγχωρήσατέ μοι, αδελφοί, και ο Θεός να σας συγχωρήσει!
Έπειτα οι δήμιοι τράβηξαν το σχοινί και ο άγιος παρέδωσε το πνεύμα. Ήταν μόλις 30 ετών.
Τρεις ημέρες έμεινε κρεμασμένος στην αγχόνη και στο διάστημα αυτό κάθε βράδυ ένα ουράνιο φως έλαμπε στο κεφάλι του. Από την ώρα δε εκείνη ένας καταιγισμός θαυμάτων πλημμύρισε την πόλη. Πλήθος παραλύτων και πασχόντων από ποικίλες ασθένειες προστρέχοντας στον άγιο λάμβαναν τη θεραπεία τους. Ακόμη και «μια Τούρκα (Τουρκάλα) άρπαξε την κάλτσα από το πόδι του αγίου και έτρεξεν εις μίαν άρρωστη Τούρκα, ήτις εθεραπεύθη αμέσως». Γι’ αυτό και στις εικόνες ο άγιος εικονίζεται κρεμασμένος και φορώντας κάλτσα μόνο στο ένα πόδι, η πρώτη μάλιστα εικόνα του φιλοτεχνήθηκε 13 μόλις ημέρες μετά το μαρτύριό του.
Η ταφή του ιερού λειψάνου έγινε με τιμές μάρτυρος δίπλα από το ιερό Βήμα του Μητροπολιτικού Ναού του αγίου Αθανασίου και 133 χρόνια αργότερα, το έτος 1971, έγινε λαμπρή ανακομιδή των ιερών λειψάνων και τοποθέτησή τους μέσα σε ασημένια λειψανοθήκη στον νέο περικαλλή Ναό του αγίου.
Το μαρτύριο του αγίου «έγινεν ανάστασις των πιστών και πτώσις των απίστων», όχι μόνο διότι οι Χριστιανοί πήραν θάρρος και έπαυσε το κύμα του εξισλαμισμού, αλλά και διότι οι Τούρκοι φοβήθηκαν και έπαυσαν να καταπιέζουν βάναυσα τούς Χριστιανούς. Και η πόλη των Ιωαννίνων άρχισε από τότε να ξαναβρίσκει την παλαιά της δόξα…
