ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ 6 – 7 & 8 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2013
Ευχάριστη, πολύ εύθυμη και μοναδική εικόνα δημιουργούν στην όμορφη πόλη της Καστοριάς οι εορταστικές εκδηλώσεις των “Ραγκουτσαριών”. Πρόκειται για ένα τριήμερο εκδηλώσεων καρναβαλιού στο διάστημα του οποίου η πόλη αποκτάει ξεχωριστό χρώμα και πανηγυρική ατμόσφαιρα.
Τα “Ραγκουτσάρια” αρχίζουν στις 6 Ιανουαρίου την ημέρα των Θεοφανίων και ολοκληρώνονται στις 8 Ιανουαρίου (Πατερίτσα), ημέρα της Αγίας Δομινίκης, με την παρέλαση των καρναβαλιστών.
Το όνομα και η καταγωγή αυτού του εθίμου εντοπίζονται στην κλασική αρχαιότητα, από την οποία μέσω Ρώμης και Βυζαντίου μεταφέρθηκε στις μέρες μας. Είναι πολύ πιθανό το όνομα να προέρχεται από το λατινικό rogatores που ερμηνεύεται ως ζητιάνοι, που πολύ εύστοχα ορίζει την ιδιότητα αυτού που συμμετέχει στην ομάδα των μεταμφιεσμένων. Υπάρχει δηλαδή η συνήθεια οι μεταμφιεσμένοι να ζητούν διάφορα δώρα από τα σπιτικά που επισκέπτονται σε ανταπόδοση της συνεισφοράς τους στην απομάκρυνση του κακού πνεύματος. Έτσι, ακόμα και το όνομα μας οδηγεί στον εντοπισμό του εθίμου στην αρχαιότητα.
Τα “Ραγκουτσάρια” είναι εορταστικές εκδηλώσεις καρναβαλιού, από τις τελευταίες του Δωδεκαημέρου. Το σημερινό Δωδεκαήμερο συμπίπτει χρονικά με κάποιες αρχαίες εθνικές πανηγύρεις όπως, Μικρά και Μεγάλα Διονύσια, Βάκχεια, Κώμοι, Λήναια, Ανθεστήρια κ.ά., που τελούνταν στα πλαίσια της Διονυσιακής λατρείας. Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της λατρείας αυτής ήταν οι μεταμφιέσεις, οι οποίες μεταφέρθηκαν και στις γιορτές του καρναβαλιού. Στα χειμερινά Διονύσια (ανα-γέννηση του Διονύσου η οποία φέρνει χαρά, ευτυχία, ευζωία, ελπίδα, προαναγγελία της άνοιξης) υπήρχε θίασος μεταμφιεσμένων οι οποίοι γύριζαν στους συνοικισμούς και περιέπαιζαν τους πάντες, όπως ακριβώς γίνεται και σήμερα κατά την διάρκεια των Καστοριανών “Ραγκουτσαριών”.
Οι Βυζαντινοί, γιόρταζαν το Δωδεκαήμερο με μουσικές, τραγούδια και μασκαρέματα. Οι άνθρωποι, έχοντας κρυμμένα τα πρόσωπά τους (δίκην καλικαντζάρων) πείραζαν τους ανθρώπους στους δρόμους, έμπαιναν απρόσκλητοι σε ξένα σπίτια κι αναστάτωναν τους νοικοκύρηδες: ζητούσαν εδέσματα και γλυκά.
Είναι εκπληκτικό το πώς άντεξαν στο χρόνο και διασώθηκαν, η συνήθεια της μεταμφίεσης και το εύθυμο στοιχείο το κλίμα χαράς και πανηγυρισμού. Ένα συμβολικό στοιχείο που διατηρήθηκε είναι αυτό της αναζήτησης δώρων, από την πλευρά των μεταμφιεσμένων. Με αυτόν τον τρόπο εξαγοράζεται η προσφορά τους στην απομάκρυνση των κακών πνευμάτων που ταλαιπωρούν κάποιο σπιτικό. Για να γίνει αυτό βασική προϋπόθεση είναι οι μεταμφιεσμένοι να φέρουν μάσκα η οποία θα τρομάξει το κακό.
Στα “Ραγκουτσάρια” συμμετέχουν όλοι οι Καστοριανοί, άντρες και γυναίκες, μικροί και μεγάλοι, και μαζί τους χιλιάδες επισκέπτες, σε «μπουλούκια». Το κάθε “μπουλούκι” έχει τη δική του παραδοσιακή ορχήστρα χάλκινων και γλεντούν επί τρία μερόνυχτα με χιλίων λογιών μεταμφιέσεις στους δρόμους της πόλης, μέσα σε αληθινό πανζουρλισμό.
Οι εκδηλώσεις κορυφώνονται την τρίτη ημέρα, την Πατερίτσα. Από το μεσημέρι (13:00) παρελαύνουν όλα τα «μπουλούκια» που χορεύοντας σατιρίζουν πρόσωπα και γεγονότα με μια πηγαία εφευρετική πρωτοτυπία. Τα καλύτερα από αυτά βραβεύονται από τον Δήμο Καστοριάς που έχει και όλη την ευθύνη της διοργάνωσης του τριημέρου. Τα «μπουλούκια» καθώς και ο υπόλοιπος κόσμος καταλήγουν στην πλατεία “Ντολτσό”, παλιά μεσαιωνική πλατεία που έπαιξε σημαντικό ρόλο επί Τουρκοκρατίας στην ενότητα του λαού και τη διατήρηση των εθίμων. Εκεί, μέσα σε ένα ξεφάντωμα χαράς, οι ορχήστρες συναγωνίζονται μεταξύ τους πια θα καλύψει την άλλη με τη μουσική της.
Τα “Ραγκουτσάρια” είναι αυθεντικό παραδοσιακό καρναβάλι κι αποτελεί έντονη και ξεχωριστή βιωματική εμπειρία για τους συνεχώς αυξανόμενους κάθε χρόνο επισκέπτες. Ιδιαίτερα δε για αυτούς που επισκέπτονται την πόλη για πρώτη φορά, οι οποίοι μένουν έκπληκτοί από την φυσική της ομορφιά, και ενθουσιασμένοι από το ομολογουμένως εντυπωσιακό και φαντασμαγορικό θέαμα που αντικρίζουν.
Για όλα αυτά οι Καστοριανοί σας προσκαλούν να επισκεφτείτε την πόλη στις 6, 7 και 8 Ιανουαρίου για να γιορτάσετε μαζί τους.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΩΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ
Σάββατο 5 Ιανουαρίου 2013.
“Αντάμωμα” στο Δημαρχιακό Μέγαρο ώρα 17:00. Μπουλούκι δημοτών και επισκεπτών μαζί με τη δημοτική αρχή και με τη συνοδεία μουσικών χάλκινων οργάνων, θα σεργιανίσουν τα σοκάκια της πόλης, δίνοντας έτσι ένα προεόρτιο πανηγυρικό χαρακτήρα εν όψει των “Ραγκουτσαριών”.
1η ημέρα, 6 Ιανουαρίου, Θεοφάνια.
Ο Αϊ-Βασίλης μοιράζει δώρα σε όλα τα παιδιά μετά από τον αγιασμό των υδάτων, προσφορά του Δήμου Καστοριάς και του συλλόγου «Φίλων Καστοριανού Καρναβαλιού “ΤA ΡΑΓΚΟΥΤΣΑΡΙΑ”».
Ξεκινάει από την πλατεία Δαβάκη 11:30π.μ. και στη συνέχεια διασχίζει την οδό Μητροπόλεως, συνοδευμένος από χαρούμενους ρυθμούς παραδοσιακής λαϊκής μπάντας και προσφέρει δώρα και Καστοριανό κρασί σε όσους συναντά.
Τα «μπουλούκια» από νωρίς το απόγευμα, ξεχύνονται σε όλους τους δρόμους και τα σοκάκια της πόλης, με ζωντανή μουσική από λαϊκές ορχήστρες σε Καστοριανούς παραδοσιακούς ρυθμούς και ξέφρενο αδιάκοπο χορό και περγέλια (αστεϊσμούς).
Στην πλατεία Ομονοίας, στον αύλιο χώρο του Δημαρχείου και στην οδό Μητροπόλεως στο ύψος της οδού Σαχίνη, προσφέρεται από τον Δήμο Καστοριάς κρασί για όλα τα μπουλούκια και τους επισκέπτες, σε συνεργασία με τον “Σύλλογο Φίλων Καστοριανού Καρναβαλιού”.
2η Ημέρα, 7 Ιανουαρίου, Αϊ-Γιαννιού.
Από το μεσημέρι το σκηνικό της προηγούμενης μέρας επαναλαμβάνεται σε ακόμη πιο έντονο ρυθμό. Όλη η πόλη χορεύει στους γνωστούς πια ρυθμούς. Επί πλέον σήμερα «μπουλούκια» από μικρούς και μεγάλους επισκέπτονται φιλικά σπίτια και σπίτια από εορτάζοντες που είναι ανοιχτά στις απρόσμενες επισκέψεις των μεταμφιεσμένων και τηρούν το έθιμο πειράζοντας και τραβολογώντας τους οικοδεσπότες, οι οποίοι στο τέλος τους κερνούν και ακολουθούν το μπουλούκι.
Στα ίδια σημεία με την προηγούμενη μέρα, θα προσφέρεται και πάλι κρασί για όλα τα «μπουλούκια» και τους επισκέπτες. Επίσης, με τη βοήθεια των τοπικών και των πολιτιστικών συλλόγων ξεκινούν «μπουλούκια» από διάφορα σημεία της πόλης.
3η Ημέρα, 8 Ιανουαρίου, Πατερίτσα.
Η αποκορύφωση των εορταστικών εκδηλώσεων γίνεται την ημέρα αυτή με την μεγάλη παρέλαση στο “Τσαρσί” (οδός Μητροπόλεως) με ώρα έναρξης 13:00. Η διαδρομή που ακολουθούν οι παρέες είναι, Δημαρχιακό Μέγαρο, οδός Μητροπόλεως και μέσω της πλατείας Ομονοίας, καταλήγει στην πλατεία «Ντολτσό» όπου και συνεχίζεται το ξεφάντωμα.
Ο Δήμος Καστοριάς και οι Καστοριανοί υπόσχονται σε όλους ένα ξέσπασμα χαράς, κεφιού και γλεντιού.
ΝΙΩΣΤΕ ΤΟΝ ΠΑΛΜΟ ΤΟΥ ΚΑΣΤΟΡΙΑΝΟΥ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙΟΥ
Ο Δήμος Καστοριάς ενόψει του εορταστικού Δωδεκαημέρου, (Χριστούγεννα – Πρωτοχρονιά – Θεοφάνεια), πραγματοποιεί στον ευρύτερο νεοσύσ
